De derde gezamenlijke verklaring van het westerse militaire bondgenootschap en de EU liet vier jaar op zich wachten. In de tussentijd is door de Russische inval in Oekraïne veel veranderd. De NAVO en de EU hebben 21 en naar verwachting binnenkort 23 lidstaten gemeen en zagen zich sinds het uitbreken van de oorlog genoodzaakt nauw samen op te trekken. Waar de dertig NAVO-landen samen afspreken wapens naar Oekraïne te sturen en de oostgrens te versterken, legde de EU Rusland sanctiepakket na sanctiepakket op.

„We zijn vastbesloten om het partnerschap tussen NAVO en de EU een niveau hoger te tillen”, zegt NAVO-chef Jens Stoltenberg. Daarvan is de gezamenlijke steun voor Oekraïne een belangrijk onderdeel. „We zullen onze uitstekende samenwerking uitdiepen en uitbreiden naar andere terreinen”, aldus voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Ze kondigde nieuwe sancties aan tegen bondgenoten van Rusland als Belarus.

De EU probeert de laatste tijd onafhankelijker te worden van bijvoorbeeld gas en olie uit Rusland en van grondstoffen en producten uit China. Maar ook van de bescherming van de Verenigde Staten, de machtige grote broer waarop de NAVO leunt. De alliantie is vanouds beducht voor Europese defensieplannen uit angst voor dubbel werk, kannibalisering en vervreemding van de VS.

De gezamenlijke verklaring liep vertraging op door onenigheid tussen NAVO-lidstaat Turkije en EU-land Cyprus. Die ruziën al decennia. Turkije blijft vooralsnog ook de toetreding van EU-landen Zweden en daardoor in de praktijk ook Finland tot de NAVO blokkeren.