De predikant uit de Hongaarse hoofdstad Boedapest noemde het woensdag tijdens de Israëldag van de Gereformeerde Gemeenten als voorbeeld van de relaties die hij opbouwt. Nee, de Joodse vrouw geloofde niet in de kracht van het gebed. Maar toen ds. Zöld enkele maanden geleden uit het ziekenhuis kwam, zei hij tegen haar: „Ik ben terug. Dit is het antwoord op je gebed.” Sindsdien vraagt ze hem samen met haar te bidden.

Ds. Zöld was een van de sprekers die tijdens de Israëldag in Geldermalsen stilstonden bij de opdracht voor christenen: Joden tot jaloersheid verwekken. Dat is christenen volgens de Joodse theoloog Pinchas Lapide nog nooit gelukt. Maar op die stelling is wel wat af te dingen, zei voorzitter ds. A. Schot in zijn openingswoord. „Maar dat het veel méér zou moeten gebeuren, is zeker waar. Als we vanuit verootmoediging over ons tekort met een Jood mogen spreken, verwekt dat tot jaloersheid.”

Dat ondervond ds. M.L. Dekker kort nadat hij zich in 2004 als evangelist in Israël vestigde. „Dus je komt Joden bekeren?” zei een Joodse man. „Ik kan m’n eigen kinderen niet eens bekeren”, antwoordde Dekker. De reactie is hij nooit vergeten: „Het gezicht van de man klaarde op.” Het bleek een Messiasbelijdende Jood te zijn die de achtergrond van zijn barse vraag verklaarde: buitenlandse christenen stellen zich in Israël maar al te vaak arrogant op.

Gelegenheid

Christenen hebben ook de geschiedenis vaak tegen. „Er gaan stemmen op dat de kerk na Auschwitz maar moet zwijgen. Maar dat is geen oplossing”, zei ds. Dekker. „We hebben een heerlijke boodschap uit te dragen, van zonde en genade. Tachtig procent van het Joodse volk is seculier. Het moet teruggebracht worden naar Gods Woord.”

Soms is er opeens een gelegenheid daarover te spreken. Bijvoorbeeld toen in coronatijd een Duits hotel bij het Meer van Galilea niet vol zat met Duitsers –want die konden het land niet in–, maar met Joden –want die konden het land niet uit–, en de eigenaar een tweedaagse excursie organiseerde rond het thema ”de invloed van Europa in Galilea”. De ene dag ging de groep naar een roomse kerk. De andere dag mocht ds. Dekker hun iets vertellen over de protestanten. Hij verzweeg het antisemitisme uit het verleden en de vervangingstheologie niet. Hij sprak echter ook over de verwachting die oudvaders hadden voor het Joodse volk, en over de Bijbelse genadeleer. „Na afloop kreeg ik veel positieve reacties.”

Verlangen

Van de meer dan 100.000 Joden in Boedapest is 90 procent er trots op atheïst te zijn, zei ds. Zöld. Hoe hij hen benadert? „Enkele keren heb ik dat van tevoren bedacht en opgeschreven, maar niets werkte. Nu begin ik gewoon een gesprek, biddend. We zien onze Joodse vrienden –naar Romeinen 11:11– struikelen en vallen en dat mag ons niet koud laten. Het is mijn verlangen met grote ijver te werken voor de zaligheid van Joodse mensen.”

De predikant verhuisde daarvoor vanuit Roemenië naar Boedapest. „Ik bezoek gezinnen en probeer relaties op te bouwen, zodat er een basis ontstaat om over Jezus te spreken. Maar vanaf het begin maak ik duidelijk dat ik predikant ben en wat mijn werk is.”

Er ontstaan vriendschappen. „Toen ons hele gezin Covid had, kookte een Joodse vrouw eten voor ons.”

Verkondiging

Vertellen wat je komt doen, helder het Evangelie communiceren, regelmaat en betrouwbaarheid in contacten en vertrouwelijk omgaan met wat mensen je vertellen, noemde Asaf Pelled als handvatten voor het werk onder de Joden. Hij is daarvoor in dienst bij International Mission to Jewish People, de van oorsprong Schotse organisatie –opgericht door onder anderen ds. R.M. M’Cheyne– die voorheen Christian Witness to Israel heette.

Pelled is zelf Israëli, afkomstig uit „een seculier gezin in een linkse kibboets.” Vanuit Ede trekt hij naar Amsterdam en Antwerpen om er met Joden over Gods Woord te spreken. Sinds kort heeft hij contact met een orthodox-Joods echtpaar dat in coronatijd zoekend werd omdat de eigen godsdienst geen rust en zekerheid gaf. Via internet kwamen ze bij christelijke denkers terecht. Het Nieuwe Testament kwam in huis. „De verandering in het leven van de vrouw werd ook voor de man het begin van een kentering in zijn leven. De God Die dit kon uitwerken, wilde hij ook volgen. Hij ging het Nieuwe Testament lezen en zijn ogen gingen open voor de noodzaak van de Messias.”

Over de uitspraak „verkondig het Evangelie, indien nodig met woorden” zei Pelled: „Dat is dus: altijd. Niet alleen voorleven, maar ook spreken. Een hartelijke glimlach naar een Joodse buurman zal geen kracht doen als hij geen idee heeft wat je christen zijn inhoudt.”

Antisemitisme

Ds. C. van Ruitenburg, lid van het Deputaatschap voor Israël, wees op een andere taak van christenen: verzet tegen antisemitisme. In het verleden zijn Joodse gemeenschappen vaak uitgesloten, ook vaak uitgemoord. Hedendaagse uitingen van Jodenhaat zijn volgens de predikant vaak vormen van ”antisemitisme met een stropdas”, moeilijker te herkennen, „een onzichtbare onderstroom in de samenleving, dichterbij dan we denken. Kijken we weg of doen we er iets tegen? Zijn we medeplichtig?”

Teruggrijpend op het thema van de Israëldag: „Mogen we de geur van Christus verspreiden en verwekken we Joden tot jaloersheid?”