Het is een speciale traditie op kerstavond: kaarsen plaatsen op de Canadese begraafplaats op de Holterberg. Leerlingen van Holtense basisscholen zetten zaterdag aan het einde van de middag bij elk van de 1394 soldatengraven een brandende kaars. Die blijven de hele avond en nacht branden.

Een korte plechtigheid herinnert aan het leed van de Tweede Wereldoorlog. Daarna wordt de eerste kaars geplaatst bij één van de ”First Nations” soldaten. Vervolgens verspreiden de schoolkinderen de rest van de kaarsen. Een aantal doedelzakspelers en midwinterhoornblazers begeleiden de herdenking. Publiek is dit jaar, voor het eerst na de coronatijd, weer welkom.

Bevrijding

De traditie bestaat sinds 1991. Het was Lena van Dam die het gebaar uit haar thuisland Finland in Holten heeft geïntroduceerd. Om kaarsen neer te zetten, kreeg Van Dam toestemming van de Commonwealth War Grave Commission, de beheerder van het militaire kerkhof.

Op de begraafplaats in Holten liggen de graven van 1394 militairen: 1355 Canadezen, 36 Britten, twee Australiërs en een Belg. Ze kwamen om het leven bij de bevrijding van Noord- en Oost-Nederland en bij de slag om het Reichswald, net over de grens bij Groesbeek. In die plaats is ook een Canadese begraafplaats, met ruim 2600 graven. Canadezen die in afwachting van repatriëring in Nederland verbleven, legden de begraafplaatsen na de Tweede Wereldoorlog aan.

Rond Holten is op 7, 8 en 9 april 1945 zwaar gevochten. Duitse troepen boden meer weerstand dan verwacht. Aan beide zijden eiste de strijd relatief veel slachtoffers. Op het kerkhof liggen de geallieerde soldaten begraven, voornamelijk jonge soldaten van het Eerste Canadese Legerkorps. In mei 2015 was de laatste grote dodenherdenking op de militaire begraafplaats in de bossen bij Holten. Onder de 4000 aanwezigen waren zestig Canadese veteranen en de toenmalige Canadese premier Harper.

Navolging

Het initiatief van Holten krijgt steeds meer navolging. Dick Jansen uit Burgum begon er in 2015 mee. Hij zette een Facebookpagina op om anderen ook warm te maken voor het idee. Dat jaar brandden er kaarsen op 140 plaatsen in Nederland. Vorig jaar brandden tijdens kerstavond op meer dan 300 locaties bij ruim 18.000 oorlogsgraven een lichtje.

Overal in het land zijn stichtingen opgericht om vooral de grote erevelden met honderden tot duizenden graven van lichtjes te voorzien. Dit jaar wordt naar verwachting op ruim 400 begraafplaatsen en monumenten in binnen- en buitenland lichtjes geplaatst bij de graven.

Volgens de Lichtjeskaart 2022 worden er zaterdagavond kaarsen geplaatst in onder meer Ede, Elburg, Harderwijk, Dordrecht, Werkendam, Winterswijk en Vlaardingen. Informatie is te vinden op de Facebookpagina “Lichtjes op Oorlogsgraven”.