Sinds wanneer voert de Nederlandse overheid gericht beleid om roken te ontmoedigen?

Die gaat al decennia terug. Een belangrijke mijlpaal in de strijd tegen roken is het Nationaal Preventieakkoord, dat toenmalig staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) in 2018 presenteerde. Doel van het akkoord is een rookvrije generatie in 2040. Om dit te realiseren zette CU’er Blokhuis niet alleen in op voorlichting en ontmoedigingsbeleid; in het preventieakkoord zijn ook allerlei wettelijke maatregelen opgenomen.

Zo moet een pakje van 20 sigaretten in 2023 10 euro kosten, mogen supermarkten tabakswaren vanaf 2020 niet meer zichtbaar uitstallen en worden rookwaren vanaf dat jaar enkel nog verkocht in neutrale verpakkingen. Voor sigaretten geldt dit vanaf 2020 en voor sigaren en e-sigaretten twee jaar later. Ook moeten rookruimten bij horecagelegenheden in juli 2022 gesloten zijn.

Hoe staat het met de plannen?

Uit het meest recente voortgangsrapport van het RIVM blijkt dat veel van de maatregelen die Blokhuis wilde nemen, doorgevoerd zijn.

Wel gaat de daling van het aantal rokers langzamer dan beraamd. Toen het preventieakkoord in 2018 werd getekend, rookte 22,4 procent van de Nederlanders boven 18 jaar. De ambitie is dat dit aantal in 2040 onder de 5 procent ligt. Het tussendoel voor 2020 van maximaal 20 procent werd niet gehaald: het daadwerkelijke aantal rokers lag in 2020 op 20,2 procent, en in 2021 op 20,6 procent.

Wat doet het huidige kabinet om roken tegen te gaan?

Inmiddels heeft Maarten van Ooijen (ook CU) Blokhuis opgevolgd als staatssecretaris van Volksgezondheid. Hij schreef begin december in een Kamerbrief dat hij door wil met de doelen uit het preventieakkoord. Omdat het RIVM eerder al berekende dat met de huidige maatregelen de rookvrije generatie in 2040 niet gehaald wordt, doet Van Ooijen er een schepje bovenop. Zo wil hij per 2024 een registratieplicht invoeren voor verkooppunten van rookwaren. Verder wil de CU’er de opmars van nieuwe nicotineproducten onder jongeren, zoals e-sigaretten, stoppen. Zo mogen elektronische sigaretten vanaf 2025 enkel nog worden verkocht in speciaalzaken.

Hoe kijkt de antirooklobby naar de inspanningen van de regering?

Die zijn blij met het besef van urgentie bij Van Ooijen, maar vinden ook dat de maatregelen sneller van kracht moeten worden. Zo pleit de Stichting Rookpreventie Jeugd al jaren voor een stelsel waarbij alleen winkels met een vergunning tabakswaren mogen verkopen.