Vol is vol. Het klinkt op straat en in de politiek. Het is geen taboe meer. De grens van wat Nederland aankan aan instroom van migranten is bereikt. Na de belofte van Mark Rutte aan de VVD-fractie om de instroom te beperken, is nu ook Gert-Jan Segers van de ChristenUnie bereid om te praten over beperking van de migratie: „Want nu komt er per jaar een stad als Deventer bij.”

Het afgelopen jaar kwam helder aan het licht hoe het Nederlandse asielbeleid piept en kraakt in z’n voegen. Asielzoekers die met honderden buiten moesten slapen in Ter Apel. Gemeenten die nauwelijks opvangplekken aanbieden en daar via een spreidingswet alsnog toe gedwongen moeten worden. De druk op de woningmarkt, die de doorstroom van asielzoekers met een status belemmert. De dreigende energiecrisis en de torenhoge inflatie voeden het gevoel dat we aan onze taks zitten. Nederland is vol. We hebben genoeg aan onze eigen problemen.

Opvang in de regio

Ik bagatelliseer de Nederlandse problemen niet, maar wil ze wel in een breder perspectief plaatsen. Want dit is geen exclusief binnenlandse crisis. Heel Europa wil vluchtelingen buiten de grenzen houden. De buitengrenzen worden versterkt door in te zetten op uitbreiding van de Europese grenspolitie Frontex. Ook andere westerse landen nemen hun maatregelen om kansarme vluchtelingen buiten de deur te houden. Neem de maatregelen die de VS treffen om de grens met Mexico beter af te dichten. Of het zeer restrictieve asielbeleid in Australië, waar men elke vluchteling buiten de deur probeert te houden.

De crisis speelt in een nog veel groter gebied dan alleen het Westen. Het overgrote deel van de vluchtelingen komt namelijk niet naar westerse landen. Uit de meest recente cijfers van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR blijkt dat 85 procent van de vluchtelingen een heenkomen zoekt in eigen land of een buurland. Dat wordt ”opvang in de regio” genoemd. Helaas zijn dat meestal ook zeer kwetsbare gebieden, waar de lokale bevolking de eindjes ternauwernood aan elkaar kan knopen. Extreem weer door klimaatverandering en recent de fors gestegen prijzen zetten het leven van deze bevolking nog zwaarder onder druk. Wie zit er dan te wachten op nieuwkomers (vluchtelingen) die een beroep doen op de al schaarse middelen van bestaan in een gebied?

Overvol

We zien over de hele wereld dat vluchtelingen steeds minder welkom zijn, terwijl het aantal mensen die op de vlucht zijn nog nooit zo groot is geweest. Eerder dit jaar werd de 100 miljoen gepasseerd, inmiddels staat de teller bij de UNHCR op 103 miljoen vluchtelingen wereldwijd. Waar moeten ze heen?

Steeds meer landen willen van vluchtelingen af omdat ze zelf nauwelijks het hoofd boven water kunnen houden. Libanon is vorige maand begonnen met het terugsturen van Syriërs. Bangladesh wil dat de Rohingya teruggaan naar het roerige Myanmar. Miljoenen Venezolanen leven in Colombia op gespannen voet met de kwetsbare lokale bevolking. In de hoorn van Afrika zijn vluchtelingenkampen overvol; nieuwe vluchtelingen zijn niet welkom en moeten het zelf uitzoeken.

Draagvlak

Het lijkt een hopeloze situatie, maar dat is niet mijn boodschap. Allereerst wil ik met dit artikel de blik verruimen: soms ontstaat de indruk dat Europa de meeste vluchtelingen van de wereld opvangt, maar dat klopt niet. Wereldwijd is een recordaantal mensen op de vlucht. Ze hebben alles achtergelaten. Ze zoeken meestal een heenkomen in hun eigen regio. Mensen zoals jij en ik, geschapen naar het evenbeeld van de Schepper. Zij verdienen een plaats. Een plaats in ons hart en een plaats in ons gebed. Ze hebben natuurlijk ook een fysieke plaats nodig waar ze veilig en welkom zijn. Waar ze kunnen overleven doordat ze kunnen beschikken over schoon drinkwater, voedsel en onderdak. Waar ze hun verhaal kwijt kunnen. Waar ze zich gezien voelen.

We vergroten het draagvlak voor de opvang van mensen op de vlucht door niet alleen noodhulp te verlenen aan de vluchtelingen, maar ook er te zijn voor de lokale bevolking en oog te hebben voor hun noden. Daarnaast hebben we er een speerpunt van gemaakt om actief begrip te kweken tussen vluchtelingen en de bestaande bevolking, zodat ze in vrede samen kunnen leven.

Basiszorg onder druk

De uitdagingen in het werk van een noodhulporganisatie als ZOA zijn groot. Naast de eerder geschetste problemen staat ook de basiszorg voor vluchtelingen onder druk. Niet alleen omdat er minder goodwill is en er minder opvangplekken zijn, maar ook omdat de fondsen voor noodhulp beperkter worden, terwijl de voedselprijzen stijgen. Toch laten we ons niet ontmoedigen. We we mogen doen, is meer dan zomaar een druppel op de gloeiende plaat: we weten dat we in ieder mens –hoe onaanzienlijk ook– voor wie we er mogen zijn de Heere Jezus uit Mattheüs 25:40 kunnen ontmoeten.

De auteur is woordvoerder van noodhulporganisatie ZOA.