Toen ik recent naar Bangladesh reisde, stond Qatar in het middelpunt van de belangstelling. Waar de een zich opmaakte voor een feestelijk voetbalspektakel maakte de ander zich vooral druk over iets anders: de mensenrechten in Qatar.

Wanneer ik eenmaal in de miljoenenhoofdstad Dhaka ben, gaat de drukte mij in het lijf zitten. Ik kan niet om de prikkels heen in deze stad, die als het om luchtvervuiling gaat als een van de vieste steden ter wereld bekendstaat. Het krioelt er van de mensen, die allemaal hun eigen verhaal hebben. Mensen die niet leven maar overleven.

Iemand vertelt me over het leven van de mensen in Dhaka. „Het voetbal gaat ons niet voorbij. Alle ogen zijn nu gericht op Qatar. Mensenrechten is opeens een groot thema. Maar het lijkt wel alsof niemand erover nadenkt dat het op bepaalde plekken in de wereld nog slechter gesteld is met die rechten van de mens. Waarom zouden onze mannen hun gezinnen verlaten en naar Qatar reizen? Veel mensen hier beseften op een dag dat alles beter zou zijn dan werken in de fabrieken in Dhaka, waar lange werkdagen schamel worden beloond.”

In deze stad zwaaiden honderden vrouwen hun man uit, toen die naar Qatar of Dubai ging. Jaren geleden al, in de hoop op een betere toekomst. Meer salaris, zodat het leven in Dhaka gemakkelijker zou worden. In veel gevallen zijn mannen en vaders nooit teruggekeerd en ontving de familie in het beste geval nog een overlijdensbericht. Het leven in Bangladesh moet wel heel beroerd zijn, als je alles wilt verlaten om naar Qatar te reizen voor een beter bestaan.

Na een paar dagen in de drukte van Dhaka te zijn geweest, bezoek ik het noorden van Bangladesh. Het is een verademing om in het mooie Seidpur de zon te zien ondergaan en de hemel in alle mogelijke goudstralen te aanschouwen. De stilte van de natuur, met op de achtergrond het orkest van de krekels die hun lied aanheffen. Dhaka lijkt ver weg.

In deze omgeving staat een fabriek waar honderden mensen werken. De eigenaar wil waardig werk bieden en bij binnenkomst in de fabriek is dat voelbaar. Werknemers die me vriendelijk toelachen en in alle rust mijn vragen beantwoorden. Vanuit deze fabriek worden hoogwaardige producten geleverd. Mooie handgeweven manden in allerlei soorten en maten staan klaar voor bedrijven als IKEA en Zara. Op de grond zit een groep vrouwen op een gevlochten mat. Met een grote naald en een grove draad zetten ze de deksels van de manden in elkaar. In een andere hoek worden witte kussens genaaid. Tussen de twee groepen in zit een jongen achter de naaimachine. Een voor een naait hij de labels van de winkel waar het product naartoe gaat aan de kussens vast. Elk product glijdt met liefde door de handen van de werknemers.

In gedachten zie ik het winkelend publiek in grote woonwinkels in Nederland. Met groot gemak worden de gevlochten manden in de winkelkarren gezet. Ze functioneren een poosje in huis, maar als de woontrends veranderen en andere modellen en kleuren in zijn, worden deze producten weggegooid. In het beste geval komen ze terecht in de grote doos voor de kringloopwinkel.

Als ik deze mensen aan het werk zie, gun ik elke consument in Nederland een ontmoeting met hen. Iedereen zou moeten zien met hoeveel liefde deze medewerkers onze producten vervaardigen. Hier in deze fabriek is het hard werken, maar zijn de arbeidsomstandigheden menswaardig. Hier denkt niemand erover na om naar Qatar te reizen.

Het ontroert me met hoeveel liefde deze werknemers hun werk doen. Hier zie ik in de praktijk gebeuren wat ik pas las: voor elk gemiddeld huishouden in Nederland werken bijna twee mensen in niet-westerse landen om te voldoen aan onze vraag naar spullen.

En zo kom ik tot mijn conclusie: Ik ben een graaier die met veel gemak producten koopt en ze met evenveel gemak ook weer van de hand doet. Wat zijn wij in Nederland enorme graaiers.

De auteur is directeur-bestuurder Woord en Daad.