Een van die ontdekkingen deed prof. Paul over Mattheüs 14:19. Jezus breekt daar het brood en zegent het. Althans, volgens de Nederlandse vertaling. „De rabbijnen zeggen dat het verkeerd vertaald is. In hun traditie wordt er nooit een zegen uitgesproken over materie. Een zegen geldt uitsluitend voor personen. In dit gedeelte wordt volgens hen niet het brood, maar God geprezen. Daarmee krijgt het woord een heel andere lading”, aldus de hoogleraar Oude Testament aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven.

Het is een van de ontdekkingen over het Mattheüsevangelie die zijn verwerkt in het commentaar dat gemaakt wordt door de stichting Christenen voor Israël en het Centrum voor Israëlstudies (CIS). Beide organisaties werken aan een volledige verklaring van het Evangelie naar Mattheüs, onder leiding van drs. C.C. de Vreugd en prof. Paul. Daarmee willen de initiatiefnemers predikanten helpen bij de uitleg van de tekst en de voorbereiding op hun preken.

Zijn er nog niet genoeg Bijbelverklaringen in omloop?

„Er zijn veel commentaren, maar die zijn voornamelijk door westerlingen geschreven, vanuit een westers perspectief. Dit commentaar wil recht doen aan de Joodse achtergrond van het boek Mattheüs.

Het is bijzonder om te zien dat steeds meer rabbijnen zich bezighouden met de Bijbeluitleg van het Nieuwe Testament, terwijl ze het Nieuwe Testament in het verleden meden. Hun kennis van de Joodse traditie, gewoonten en cultuur is enorm verrijkend. Door hun inbreng en de verwerking daarvan door Messiasbelijdende Joden komt ook het unieke van de boodschap van het Evangelie scherper naar voren.”

Waarom is er gekozen voor het evangelie van Mattheüs?

„Ook bij andere Bijbelboeken is het van belang de Joodse achtergrond te benadrukken, maar des te meer bij Mattheüs, omdat hij zijn Evangelie aan een Joods lezerspubliek schreef.

Er zijn bij de kerkvaders veel aanwijzingen dat Mattheüs eerst in het Hebreeuws geschreven is. Uiteindelijk is de Hebreeuwse tekst verloren gegaan en is de Griekse vertaling bewaard gebleven. Bij de interpretatie van allerlei Griekse woorden is het wel van belang om te beseffen dat Hebreeuws de grondtaal was.”

Wat zijn de gevolgen daarvan?

„De meeste commentaren richten zich helemaal op de Griekse woorden, om die te analyseren. Als je de tekst echter vertaalt naar het Hebreeuws, krijgt die soms een heel andere betekenis. Neem Mattheüs 5:48: „Weest dan gijlieden volmaakt, gelijk uw Vader, Die in de hemelen is, volmaakt is”. In de loop van de geschiedenis hebben veel christenen zich teleurgesteld afgekeerd van deze tekst. Volmaakt zijn we niet en al helemaal niet zo volmaakt zoals God dat is. In het Hebreeuws kan het woordje dat hier gebruikt wordt voor ”volmaakt” echter ook vertaald worden met ”oprecht”. Dan lijkt de tekst heel veel op wat Abraham te horen kreeg: „Wandel voor Mijn aangezicht en wees oprecht”. Dat woord past ook veel beter in de context van het gedeelte. We moeten oprecht, oftewel toegewijd zijn aan de Heere.”

Christenen voor Israël en het Centrum voor Israëlstudies werken samen in dit project. Waarom?

„Beide organisaties zien hetzelfde probleem: een deel van de predikanten is er niet in geïnteresseerd om naar Israëlavonden of een studie over de Joodse traditie te gaan. Anderen zijn geïnteresseerd, maar volop bezig met hun gemeente. Beide groepen willen we bereiken. Als er bij predikanten meer zicht is op de Joodse achtergrond van de Bijbel, dan kan dat doorwerken naar gemeenteleden. Het helpt hen om het Evangelie beter te begrijpen. Bijvoorbeeld Mattheüs 1, over Jozef en Maria. Ze waren volgens veel vertalingen ondertrouwd. Jozef en Maria waren echter juridisch al getrouwd, alleen woonden ze nog niet samen. De engel zegt daarom ook: „Neem uw vrouw”. Jozef zou een echtscheidingsbrief nodig hebben om Maria te verlaten. Dat kon hij onderling met familieleden regelen of openbaar, via de rechtbank. De rechtbank zou Maria kunnen laten stenigen, als er overspel bewezen kon worden. Jozef wilde geen openbare procedure en koos ervoor haar „heimelijk” te verlaten.

Dit is ook voor gemeenteleden leerzaam om te weten. Het commentaar wordt zo geschreven, dat het ook voor hen toegankelijk is.”

Wanneer kan de verklaring in de boekwinkel liggen?

„We verwachten nog twee jaar nodig te hebben. In de tussentijd brengen we al wel producten als Bijbelstudies en preekschetsen naar buiten. En we hebben een mailproject over het Evangelie van Mattheüs. Geabonneerden ontvangen om de week een e-mail met daarin twee stukjes Bijbeluitleg. Eén is er geschreven door een rabbijn en het andere stukje is geschreven door een christelijke theoloog. De laatste gaat ook na in hoeverre de Joodse achtergrond in de christelijke uitlegtraditie geaccepteerd is. Zo’n 2000 mensen maken op deze manier al kennis met de Joodse uitleg van het Evangelie.”