Waarheid is sterker dan wijn

De wandelroute door oud Wittenberg is eenvoudig: alle hoogtepunten zijn aan één lange straat te vinden. Het slot, aan het begin van de Schlossstrasse, wordt op dit moment ”2017-proof” gemaakt. Op de begane grond komt een bezoekerscentrum en de etages herbergen straks een bibliotheek en een predikantenopleiding.

Volgend jaar wordt een belangrijk feit uit de geschiedenis herdacht: op 31 oktober 1517 spijkerde Luther 95 stellingen aan de deur van de slotkapel. Dat gelovigen door het kopen van een aflaatbrief zich dachten te bevrijden van straf voor de zonde, was hem een doorn in het oog. Tegenover de „schatten van de aflaat” stelde hij de „schat van het heilig Evangelie.”

Mollige doctor

In de huidige negentiende-eeuwse deur zijn de 95 stellingen gegraveerd, in het Latijn. De graven van de reformator en zijn vriend Melanchthon zijn in de kerk te vinden. Luther kon cru uit de hoek komen. Twee dagen voor zijn dood merkte hij –vanuit Eisleben– op: „Als ik weer terug in Wittenberg ben, zal ik mij in de kist leggen en de wormen een mollige doctor te eten geven.”

Tante Emma’s Bier & Café Haus, op de markt, brengt gasten terug naar de vroege twintigste eeuw. Een ”gemütlich” interieur met poppen, strijkijzers en kannetjes van toen. En natuurlijk kom je ook hier Luther tegen, met een puntig advies: „Iss, was gar ist, trink, was klar ist, red, was wahr ist” – eet wat gaar is, drink wat helder is, en zeg wat waar is.

Achter een smal steegje doemt de monumentale St.-Marienkirche op. Moederkerk van de Reformatie, noemt ze zich trots. In de zestiende eeuw begon hier de traditie van erediensten in het Duits, met gemeentezang en avondmaalsbediening met brood en wijn. Pronkstuk van het godshuis is het Reformatiealtaar, een vierdelig schilderij van vader en zoon Cranach, waarop de viering van het laatste avondmaal van Jezus en Zijn discipelen centraal staat.

Sterker

Het Lutherhuis in Wittenberg werd gebouwd als augustijnenklooster. Later woonde Luther er met zijn gezin. Zijn vrouw, de potige Katharina von Bora, bestuurde het huishouden met vaste hand. Altijd waren er gasten op bezoek. ’s Avonds na het eten werden er tafelgesprekken gevoerd in wat nu de ”Lutherstube” heet.

Het Lutherhuis geldt als hét Reformatiemuseum in de wereld: rond de duizend originele stukken vertellen over het leven en werk van de reformator, zijn gezinsleven en zijn invloed. In mei 2017 opent hier de expositie ”Luther! 95 Schätze – 95 Menschen. Luthers greifbares Erbe” (Luther! 95 schatten – 95 mensen. Luthers tastbare erfenis).

Even voorbij dit museum staat de Luthereik. De boom werd geplant in 1830, bij de viering van 300 jaar Augsburgse Confessie. Op deze plek verbrandde Luther allerlei geschriften van de paus, inclusief de banbul: de breuk was definitief.

De eik herinnert aan een hervormer die geen druppel water bij de wijn deed: „De wijn is sterk, de koning sterker, de vrouwen nog sterker, maar het allersterkst is de waarheid.”

Waarheid is sterker dan wijn

RD.nl in uw mailbox?