Vroedvrouw van de Reformatie

Een fraai raadhuis in renaissancestijl, omgeven door patriciërswoningen, verraadt de allure van een zestiende-eeuwse residentie. Bij de fontein is het goed toeven. De Nicolaikirche, verstopt in het binnenhof achter het raadhuis, was in 1519 de plek waar voor het eerst in het Duits een doopplechtigheid werd gehouden.

Torgau is een idyllische stad aan de Elbe, met zo’n 20.000 inwoners. Je kunt er het sterfhuis van Katharina von Bora bezoeken. Ze werd geboren uit arme ouders, in het jaar 1499. Als non kwam ze terecht in het klooster Nimbschen, waar Luthers ideeën ingang vonden.

Katharina bereidde een vlucht voor, geholpen door de Torgauer koopman Leonhard Koppe. In 1523 smokkelde hij met zijn viskar twaalf nonnen uit het klooster, via Torgau naar Wittenberg.

In juni 1525 kreeg Koppe de uitnodiging voor het huwelijk van Katharina met Luther, vergezeld van de opdracht „een vat van het beste Torgause bier mee te nemen.” Het Braumuseum in de Fischerstrasse brengt de eeuwenoude brouwkunst van de stad tot leven.

Ongeluk

Hoe revolutionair was het huwelijk tussen de ex-monnik en de ex-non! De „Lutherin”, zoals de kloeke vrouw werd genoemd, schonk de hervormer zes kinderen. In 1552 –ze was toen weduwe– vluchtte ze voor de pest uit Wittenberg. Bij Torgau kreeg ze een ongeluk, en overleed enige tijd later in de stad.

Haar grafsteen is te bewonderen in de St. Marienkirche. Het zandstenen reliëf toont een zelfbewuste vrouw, met in haar hand het levenswerk van haar man: de Duitse Bijbel. Op 25 en 26 juni vindt de jaarlijkse ”Katharina-Tag” plaats, met demonstraties en muziek.

Tegenover de kerk, aan de Wintergrüne 2, leidt Beate Senftleben het project ”Wurzeln und Flügel”. Jongeren worden bewust gemaakt van levensbeschouwelijke vragen. Elke deelnemer mag een Bijbelvers schrijven, zodat de hele Schrift wordt overgeschreven.

Politieke centrum

Heet Wittenberg in de volksmond de „moeder” van de Reformatie, Torgau wordt de „vroedvrouw” genoemd. Luther bezocht de stad meer dan zestig keer. Blikvanger is slot Hartenfels met de schitterende open wenteltrap – symbool van de macht van de keurvorsten. Naast de slotbrug leven bruine beren.

Gids Ursula Heinz benadrukt het politieke belang van de stad. „Torgau was het politieke centrum van de Reformatie. Zonder dat zou Wittenberg nooit zo groot zijn geworden. Kijk naar de hoofdingang van het slot: reformatoren staan op de zijpilaren, de keurvorst bovenaan.”

Een expositie in documentatiecentrum DIZ Torgau, in het slot, belicht de nazi-tijd, de Sovjet-periode en de DDR-tijd. In 1945 ontmoetten de Russen en geallieerden elkaar voor het eerst op de kapotgeschoten brug over de Elbe. De foto ging heel de wereld over.

Wie in een andere sfeer wil terechtkomen, kan vanaf de markt het tweede huis in de Bäckerstrasse bezoeken: de oudste speelgoedwinkel van Duitsland is al sinds 1685 in bezit van familie Loebner.

Vroedvrouw van de Reformatie

RD.nl in uw mailbox?