Waarom Saudi-Arabië nu met Iran wil praten

In 2017 was het nog tot een diplomatieke breuk gekomen tussen Qatar en een aantal Arabische staten, waaronder Saudi-Arabië. Vooral de goede relaties die Qatar onderhield met Iran waren deze Arabische landen een doorn in het oog. In de daaropvolgende jaren sloten landen als de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein vredesverdragen met Israël. In het Saudische al-Ula vond in januari een bijeenkomst plaats van Golfmonarchen. Hier werd besloten om de strijdbijl te begraven en de boycot tegen Qatar te beëindigen. De regering van de Amerikaanse oud-president Donald Trump bleek achter de schermen druk te hebben uitgeoefend de strijdbijl te begraven. En de hoop van Saudi-Arabië was dat de betrekkingen tussen Qatar en Iran zo zouden bekoelen. Sindsdien blijkt er echter veel water door de Perzische Golf te zijn gestroomd, want het recente bezoek van sjeik Tamim kreeg een heel andere lading. Niet langer stonden de fel bekritiseerde relaties van Qatar met Iran op de agenda. Van sjeik Tamim werd dit keer nota bene verwacht dat hij een bemiddelende rol zou spelen tussen Iran en Saudi-Arabië. Begin april had de Iraakse president Salih bevestigd dat er in Bagdad „meerdere malen” in het geheim besprekingen hadden plaatsgevonden tussen vertegenwoordigers van Iran en Saudi-Arabië. De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) zei enkele dagen later tijdens een interview met al-Arabiyya dat „Iran uiteindelijk ons buurland is. We moeten samenwerken en oplossingen vinden voor onze problemen.” Woorden die in Teheran uiteraard op instemming konden rekenen. Deze nieuwe openheid was des te opmerkelijker omdat MbS enkele jaren geleden de Iraanse ayatollah Khameini nog met Hitler had vergeleken. Sinds decennia is er sprake van diepgaande religieuze en politieke spanningen tussen Iran en Saudi-Arabië. De beide landen staan bij ieder conflict in de regio lijnrecht tegenover elkaar. Nu hadden ze echter ontdekt dat ze in elk geval één ding gemeenschappelijk hadden: hun wantrouwen jegens de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden. Voor Iran is de afkeer van Amerika, onder welk regime dan ook, bijna iets dogmatisch. Saudi-Arabië daarentegen beschouwde zichzelf altijd als de belangrijkste Amerikaanse bondgenoot in de Arabische wereld. Biden heeft sinds zijn aantreden echter een aantal besluiten genomen die direct tegen de Saudiërs leken te zijn gericht. Er doen bovendien geruchten de ronde dat hij op Saudisch grondgebied gestationeerde Amerikaanse militairen elders onder wil brengen. De nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken liet in reactie op de Iraans-Saudische toenadering weten dat „het goed is dat ze praten met elkaar.” Duidelijk is echter dat de VS hierbij een passieve toeschouwer zijn én dat de onderhandelingen zonder twijfel een onaangename verrassing zijn voor Israël.

Waarom Saudi-Arabië nu met Iran wil praten

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?