Pleidooi voor straatnaam eerste Dordtse predikant, Johannes Lippius

In 2018 voerde Van Duinen hier ook al een pleidooi voor. Dordrecht herdacht toen dat 400 jaar geleden de Dordtse synode van 1618-1619 werd gehouden. Zijn inspanningen bleven zonder resultaat. Nu doet zich een nieuwe gelegenheid voor. Op 27 juli 1572, volgend jaar 450 jaar geleden, vond in de Augustijnenkerk de eerste protestantse kerkdienst plaats. Deze dienst werd geleid door ds. Johannes Lippius. Opnieuw maakt Van Duinen, oud-docent aan het Wartburg College en historisch onderzoeker, zich er sterk voor om Lippius een straatnaam te geven. Hij heeft daarvoor de Kerkstraat in gedachten: een straatje dat de Houttuinen en het Grotekerksplein verbindt en naar de Grote Kerk leidt. In dit straatje zijn geen woningen, dus hoeft niemand zijn adres te veranderen. „Het zou mooi zijn: een straatnaambord met de naam Johannes Lippiusgang, met vermelding: de eerste protestantse predikant van Dordrecht in 1572”, zegt Van Duinen. De Dordtenaar zet zich al jaren in om belangrijke historische gebeurtenissen onder het stof van de geschiedenis vandaan te halen. „Johannes Lippius verdient een plek in het collectief geheugen van de stad.” Hans Berrevoets, oud-journalist en voorzitter van het Platform Dordtse Kerken, ondersteunt het initiatief van Van Duinen. Voor beiden is 1572 een cruciaal jaar. De watergeuzen veroverden niet alleen Den Briel, maar ook Dordrecht. In hetzelfde jaar werd op 19 juli in Dordrecht ook een Statenvergadering gehouden met vertegenwoordigers van twaalf Hollandse steden. Van Duinen: „De leiding had Philips van Marnix, heer van Sint-Aldegonde. De vertegenwoordigers zouden bij elkaar gekomen zijn in de refter van het augustijnenklooster om de krachten te bundelen in het verzet tegen de Spaanse overheersing. Willem van Oranje werd opnieuw erkend als stadhouder en leider van de Opstand. In de vergadering werd, zoals duidelijk uit de notulen blijkt, bevestigd dat de oude rechten en privileges van de steden gehandhaafd moesten blijven onder gehoorzaamheid aan de koning en bescherming van de prins. Namens de prins sprak Marnix: „Zijne Vorstelijke Genade zou niets liever zien in deze wereld dan dat de Nederlanden weer in hun oude bloei en voorspoed, en tot de oude vrijheid die onze voorvaders door hun vrome daden onderhouden hebben, mochten terugkeren.” ” Volgens Van Duinen werd over godsdienst nog niets besloten. „De vrijheid van religie zou op de agenda worden gezet als er een vergadering van de Staten-Generaal zou worden gehouden.”Dordrecht besteedde aan de Statenvergadering van 1572 op 15 juli 2015 uitvoerig aandacht. In wat eens het augustijnenklooster was, werd museum Het Hof van Nederland gevestigd. Voor het plein hield ds. J. Belder, toenmalig predikant van de Augustijnenkerk, een ‘hagenpreek’. ’s Avonds werden in de Trinitatiskapel psalmen van Petrus Datheen gezongen die werden toegelicht door ds. J. M. J. Kieviet. Van Duinen: „Na de Statenvergadering werd de kloosterkerk van de augustijnen, nu de Augustijnenkerk, van altaren en beelden ontdaan. Kort daarna, zondag 27 juli, hield Johannes Lippius als eerste predikant van de Nederduits gereformeerde kerk van Dordrecht een preek.” _Hoe kwam Lippius naar Dordrecht?_ „Dat kwam waarschijnlijk door Marnix van Sint-Aldegonde”, zegt Van Duinen. „Die had hem in 1564 ontmoet in Breda. Lippius was daar predikant. In 1568 werd Lippius predikant van de Nederlandse vluchtelingengemeente in Wezel. Ook nam hij deel aan de synode van Emden in 1571. Waarschijnlijk heeft Marnix hem gevraagd naar Dordrecht te komen.” _Een jaar later is Johannes Lippius inderdaad predikant in Dordrecht._ Van Duinen: „De monniken van het augustijnenklooster hadden het klooster verlaten of werden verdreven. Prior Jan Crabbe werd gevangengenomen en verdedigde tijdens zijn gevangenschap de mis tegenover enkele predikanten, onder wie Johannes Lippius.” Vier maanden later, op 23 november, werd ook de Grote Kerk geopend. Van Duinen: „Een bijzondere dienst vond daar plaats op 21 maart 1574, toen prins Willem van Oranje „met ons het broodt gebroken” heeft. Een gebrandschilderd raam, het zogenaamd Krafftraam in het Zuidertransept, herinnert daaraan. Aan de tafel zit Willem van Oranje; naast hem staat Johannes Lippius. Aan weerszijden zit een ouderling, onder wie waarschijnlijk Jan Canin, die vooral bekend werd als Bijbeldrukker.” Volgens Van Duinen is er in Dordrecht verder niets wat aan Lippius herinnert. Hij hoopt dat volgend jaar de stad groot uitpakt om te herdenken dat 450 jaar geleden Dordrecht de kant van het calvinisme koos en ook aandacht zal besteden aan Johannes Lippius. Ook Berrevoets met het Platform Dordtse Kerken maakt zich daar sterk voor.

Pleidooi voor straatnaam eerste Dordtse predikant, Johannes Lippius

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?