Stemwijzers: ethische thema’s blijven onderbelicht

StemWijzer en Kieskompas zijn volgens SGP-persvoorlichter Cornel van Beek de twee meest bekende stemhulpen waar praktisch elke politieke partij aan wil meedoen. „Veel mensen gebruiken deze twee sites om hun keuze te bepalen. Als wij daar als SGP niet aan meedoen, kan dat stemmen kosten.”

De StemWijzer ging maandag de lucht in. Verantwoordelijk voor de site is ProDemos, het huis voor democratie en rechtsstaat. Het Kieskompas van VU-politicoloog André Krouwel gaat morgen online. Beide stemhulpen hebben gemeen dat je door middel van stellingen wegwijs gemaakt wordt in het politieke landschap. Een verschil is dat StemWijzer aan het eind een top drie van partijen geeft, terwijl Kieskompas aangeeft of je links of rechts, dan wel progressief of conservatief bent.

Komende tijd verschijnen er meer stemhulpen. Zo wordt woensdag de Jongerenkieswijzer gepresenteerd. Ook hiervoor geldt dat de SGP er graag aan meewerkt. Van Beek: „We willen graag zichtbaar zijn voor deze doelgroep, want steeds meer jongeren overwegen een stem op de SGP.”

Grondig

Net als andere fracties kreeg de SGP eind vorig jaar een e-mail van de makers van de stemhulpen met het verzoek standpunten door te geven en toe te lichten. De partij moest op 72 stellingen van StemWijzer reageren. Kieskompas vroeg een reactie op 160 stellingen. De uiteindelijke versies zijn teruggebracht tot dertig stellingen. „Alle standpunten moesten we onderbouwen met passages uit het verkiezingsprogramma of amendementen die de SGP in de Kamer heeft ingediend of gesteund”, zegt Van Beek. „Onze beleidsmedewerkers en persvoorlichters hebben er heel wat uren in gestopt, want de partijstandpunten moeten natuurlijk zo goed mogelijk worden verwoord. Het is mooi dat de makers zo grondig te werk gaan en proberen beïnvloeding te voorkomen. Populisten die vandaag dit zeggen en morgen dat, vallen door de mand.”

Op de SGP-burelen vulde iedereen de StemWijzer inmiddels in. Staat de SGP bij iedere medewerker met stip op één? „Absoluut”, zegt Van Beek. „Van beleidsmedewerkers mag je ook wel verwachten dat ze weten waar de partij voor staat. Verder hebben we de stellingen allemaal besproken met de fractieleden. Van der Staaij scoorde maandag bij de lancering van StemWijzer zelfs 100 procent SGP.” „Leuk”, vindt Van Beek dat voor Rutte en Buma de SGP de tweede keus was. Lachend: „Ik verdenk hen er sterk van dat ze op 15 maart gewoon stiekem SGP stemmen.”

Een stemwijzer kan mensen helpen om tot een goede stemkeuze te komen, vindt de SGP-persvoorlichter. Toch plaatst hij een kanttekening. „De StemWijzer simplificeert de complexe politieke werkelijkheid tot dertig stellingen. Veel thema’s blijven onderbelicht. Ons verkiezingsmotto is ”Stem voor het leven”, maar de StemWijzer heeft daar nauwelijks stellingen over opgenomen. Hetzelfde geldt voor de voor ons belangrijke onderwerpen als veiligheid, gezin, Israël en abortus.”

Linkse thema’s

Is de StemWijzer wellicht gekleurd? „Dat denk ik niet”, zegt Van Beek. „Maar je kunt wel stellen dat linkse thema’s licht oververtegenwoordigd zijn en dat de nadruk op sociaaleconomische onderwerpen ligt. De makers zullen vast wel hun best hebben gedaan om recht te doen aan het politieke debat zoals dat de laatste jaren is gevoerd. Zo werd een stelling over ”voltooid leven” wél opgenomen, omdat over dit thema afgelopen jaar veel is gedebatteerd. Maar wat ons betreft hadden er veel meer medisch-ethische thema’s in moeten zitten.”

De SGP heeft een trouwe achterban, die heeft toch geen onlinestemhulp nodig? Van Beek: „Hopelijk stemmen onze vaste kiezers ook nu weer op ons. Maar het kan zomaar dat zwevende kiezers via de StemWijzer bij ons uitkomen en denken: Normaal stemmen we niet op de SGP, maar dit keer geven we ze het voordeel van de twijfel.”

„StemWijzer nam laatste twijfel weg”

PVV, Piratenpartij, SGP. Voor de in Wijk bij Duurstede opgegroeide Matthijs Huntelerslag (21) was dat de uitkomst na het invullen van de StemWijzer.

Huntelerslag mocht tijdens de gemeenteraadsverkiezingen 2014 voor het eerst het rode potlood hanteren. Hij stemde op zichzelf, want hij stond op de lijst van de Protestant-Christelijke Groepering (PCG). Vanwege zijn leeftijd heeft de student van de Christelijke Hogeschool Ede nog niet eerder voor de Tweede Kamer gestemd. Lange tijd twijfelde hij tussen SGP en ChristenUnie. Inmiddels weet hij het zeker. „Mijn stem gaat naar de SGP. De StemWijzer nam mijn laatste twijfel weg.”

Dat zijn standpunten het meest overeenkomen met die van de PVV, verraste de twintiger. „Ik neem deze partij niet serieus.” Wel is hij het eens met een aantal PVV-standpunten. „Het Europa-kritische van deze partij spreekt me aan. Verder vind ik het hameren van Wilders op dichte grenzen heel wat realistischer dan iedereen zomaar binnen te laten. Vanwege zijn onberekenbaarheid zou ik echter nooit op hem stemmen. Zo liep hij weg uit de Catshuisonderhandelingen in 2012.”

De inwoner van Ede hecht aan privacy. Dat verklaart volgens hem waarom de Piratenpartij bij hem op twee staat.

StemWijzer vulde Huntelerslag voor het eerst in toen hij net op de middelbare school zat. Eerdere keren bevatte de stemhulp in zijn herinnering altijd stellingen over abortus en de doodstraf. „Vanwege mijn antwoorden kwam ik daarom steevast op de SGP uit. Nu ontbreken dergelijke thema’s, reden waarom de SGP pas mijn derde keus is. Sowieso bleken de zeven partijen die het hoogst scoorden dicht bij elkaar te liggen.”

De stellingen in de StemWijzer gaan over wat mensen in de maatschappij het meest relevant vinden, zegt Huntelerslag. Dat medisch-ethische thema’s nauwelijks aan bod komen, vindt hij dan ook niet per se een manco. „Er staat wel een stelling in over ”voltooid leven”. Met niet-christelijke studiegenoten die ook de StemWijzer invulden, had ik daarover een aardig gesprek. Er bleken meer mensen moeite te hebben met euthanasie.”

Een stemwijzer is een goed middel om te bepalen waar je in het politieke landschap staat, vindt Huntelerslag. „Niemand heeft zin om al die lijvige verkiezingsprogramma’s door te nemen.”

„Heldere vragen over de zorg wenselijk”

Tot verrassing van Marjan Visser (61) uit Nieuwerkerk aan den IJssel gaf de StemWijzer aan dat haar mening op veel punten overeenkomt met die van DENK. „Ik dacht weinig met deze partij te hebben, omdat lijsttrekker Kuzu vorig jaar tot mijn ongenoegen weigerde de Israëlische premier Netanyahu de hand te schudden.”

Op welke partij Visser gaat stemmen, weet ze nog niet, maar DENK maakt geen schijn van kans. „Cruciaal voor mij is hoe een partij over Israël denkt, en dan ben je bij DENK aan het verkeerde adres. De afgelopen jaren is Israël belangrijker voor mij geworden, omdat ik me er grondig in heb verdiept. De steun voor dit land brokkelt af. Juist nu is het nodig om, ondanks alle fouten van de regering-Netanyahu, achter Israël te blijven staan. Hoewel ik meestal CU stemde, overweeg ik nu sterk een stem op de SGP. Deze partij is het meest pro-Israël.”

Geen enkele stelling in de StemWijzer gaat over Israël, maar volgens Visser is dat geen gemis. „Het is volstrekt duidelijk hoe de meeste partijen over dit land denken. Wel hadden er wat meer vragen over de zorg in mogen staan. Ik vind dit een belangrijk thema omdat ik als huishoudelijke hulp in de thuiszorg werk. Er moeten meer handen aan het bed komen, maar de StemWijzer laat partijen zich hierover niet helder uitspreken. Ik weet alleen van de SP wat haar standpunten over de zorg zijn. In een dolle bui stemde ik ooit op deze partij, maar dat was een proteststem. Op veel andere punten staat de SP ver bij me vandaan.”

Visser gaat nog meer stemwijzers invullen. „In 2012 deed ik het voor het eerst, daarvoor had ik nog geen internet. Mijn stem laat ik er niet van afhangen. Ik vind het leuk om te doen en je kunt de uitslag delen via Facebook. Politiek interesseert me. Als er een boeiend Kamerdebat is, kijk ik. Zo volgde ik pas het debat over de Teevendeal. Ik vind het leuk om te zien wat Segers en Van der Staaij inbrengen, maar let ook goed op de andere fractievoorzitters. Bij het debat met minister Van der Steur viel me op dat de SGP-voorman eigenlijk als enige de hele tijd vriendelijk bleef. Dat vond ik sterk.”

Stemwijzers: ethische thema’s blijven onderbelicht

Politiek

RD.nl in uw mailbox?