Westerse wereld heeft last van morele dilemma’s

Dat houdt hij vol tot de afrit. Dan geeft hij de controle netjes terug. Opvallend is dat er geen concurrent is met een vergelijkbaar systeem. Autonoom rijden, dat durven Mercedes, BMW, Audi en Jaguar niet aan. Waar Tesla denkt vanuit wat kan, denken de traditionele merken vanuit wat mis kan gaan.

Dat is een cruciaal verschil. De Tesla is niet perfect. Regelmatig gaat er wat mis. Maar dat gaat altijd vergezeld van waarschuwingssignalen. Traditionele merken gruwen van zulke systemen. Ze willen ze pas verkopen als ze perfect zijn. Tesla redeneert anders. Het weet dat je ze pas perfect krijgt als je er eerst heel veel ervaring mee opdoet. Daardoor loopt Tesla per dag uit op de concurrenten. Waar die mondjesmaat data binnenkrijgen via rondjes op testbanen, doet Tesla dagelijks veel meer ervaring op via alle auto’s die in het echt rondrijden. Je moet het lef maar hebben.

Een vergelijkbare ervaring had ik pas in China. Daar zijn ze bezig allerlei informatiesystemen aan elkaar te knopen. Zo reageren computers onmiddellijk als iemand beroofd is op straat. In camerabeelden wordt teruggezocht waar de beroving heeft plaatsgevonden. De beelden worden automatisch doorgezonden naar de dichtstbijzijnde politie-eenheid. Vaak wordt de dief snel gegrepen. China kan ervaring opdoen met dit soort systemen omdat het weinig last heeft van discussies over privacy.

Het is een dilemma waar in mijn optiek de westerse wereld steeds meer last van krijgt. Mensenrechten en voorzichtigheid remmen de technologische ontwikkeling. De vraag is of landen als China ons niet op enig moment mijlenver voor zijn. De enige serieuze concurrenten die Tesla aankunnen, lijken uit China te komen. Precies omdat ze een vergelijkbare attitude hebben. Loop voorop en je gaat sneller vooruit dan de voorzichtigen.

Het lastige is dat dit dilemma moeilijk op te lossen is. Want privacy en mensenrechten zijn er niet voor niets. Het maakt nogal uit of je daarbij de overheid ziet vanuit Romeinen 13 of Openbaring 13. In het eerste geval kun je technologische ontwikkeling, informatisering en het koppelen van data positief duiden. De overheid is er immers u ten goede. Opvallend is dat veel Chinezen de ontwikkelingen zo zien. Als je niks te verbergen hebt, dan helpt het toch alleen maar om het kwaad tegen te gaan? Maar anderen, zeker in de westerse wereld, zien allerlei gevaren waardoor de macht van het beest uit Openbaring toeneemt.

Het risico bestaat dat we in de val lopen van de zelf gevoelde morele superioriteit. Als we ons laten blokkeren bij het ontwikkelen van nieuwe technieken, kunnen anderen straks vooroplopen en ons finaal inhalen. Via de markt worden we dan overspoeld met techniek die we zelf niet hebben, maar ook niet tegen kunnen houden. Dan hebben landen als China de financiële voordelen daarvan en tevens een technologische dominantie die je zou moeten voorkomen.

Daarom zou het goed zijn om het westerse dilemma te slechten. Is een model denkbaar dat we het ene niet opgeven en het andere toch realiseren? Een mooie breinkraker voor het kerstreces.

De auteur is econoom en bijzonder hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Westerse wereld heeft last van morele dilemma’s

Economie

RD.nl in uw mailbox?