Succesvol ondernemen in een krimpgebied

Een enorm begrip is het nog steeds in de stad Groningen. Wijnhandel Jos Beeres bouwde in 130 jaar een flinke reputatie op in het noorden van Nederland. Vraag een willekeurige Groninger waar de zaak zit en menigeen zal naar de Oude Kijk in ’t Jatstraat wijzen. Toch besloot eigenaar Wietze Snaak medio 2014 alles over een andere boeg te gooien. Hij sloot zijn winkel in het centrum van Groningen en verhuisde naar het kleine dorp Noordbroek, zo’n 25 kilometer verderop in Oost-Groningen.

Een bijzondere keuze: van een mooie plek in het centrum van een hippe stad naar een op het eerste oog slaperig dorp van 2000 inwoners. Het bleek een gouden zet, de omzet van de winkel is sindsdien met een kwart gestegen. De meeste wijn verkoopt hij via zijn webwinkel. En de meeste klanten, die komen van buiten Noordbroek. Hoe kreeg hij dat voor elkaar? Een fles wijn koop je toch gewoon bij de slijter of de supermarkt?

Oerinstinct

„Eet je mee? We lunchen altijd samen met het personeel, nu met dit prachtige weer natuurlijk buiten”, zegt Snaak terwijl hij naar een rij lange houten tafels voor zijn proeflokaal wandelt. Al snel staat er een echte boerenlunch klaar. Zijn medewerkers, regionale krachten, brengen brood, kaas, vleeswaren en appelsap naar buiten. Als vanzelfsprekend smeert ieder zijn eigen boterham. Je hoort de vogels fluiten en in het weiland achter de wijnhandel lopen twee reeën.

De reden dat dit tafereel zo bijzonder en aangenaam klinkt, zegt wel iets over onze huidige levens. Snel met een kop koffie van de Starbucks en een plak ontbijtkoek in de hand achter het stuur onderweg naar de volgende vergadering. Veel dingen moeten juist gemakkelijk gaan en niet te veel tijd kosten.

Eenmaal binnen in zijn proeflokaal, te midden van hoge kasten met talloze flessen wijn, legt Snaak uit waarom mensen naar het dorpje komen voor zijn wijnhandel. „Eten verzamelen zit in ons oerinstinct en we vinden dat leuk om te doen. Het gemak van de supermarkt en online bestellen is ons soort van opgedragen, maar het is eigenlijk een stuk leuker en bevredigender wanneer je er wat moeite voor hebt moeten doen”, betoogt Snaak. Hij erkent dat niet iedereen daar zomaar genoeg tijd voor heeft. Daarom is een mix volgens hem het beste: de supermarkt wanneer het moet, maar eropuit wanneer het kan. Snaak: „Je wordt er toch gelukkiger van als je lekker je boodschappen buiten in de natuur doet, dan in een deprimerende supermarkt?”

Inmiddels is de wijnhandel van Snaak veel meer dan alleen een plek om wijn te kopen. Hij organiseert onder meer proeverijen en kookworkshops. Daarnaast opende Snaak kortgeleden een bed and breakfast in zijn boerderij. Die nevenactiviteiten leveren zowel hemzelf als de regio rondom Noordbroek veel op. „Er waren laatst mensen uit Zierikzee die in mijn internetwinkel wijn hebben gekocht. Op de website zagen ze dat ze hier ook konden komen slapen. Ze zijn een hele week geweest en hebben elke dag door de omgeving gefietst. Ze bezochten de kerk, kochten wat vlees bij de boer; al met al gaven ze in en om Noordbroek zo’n 1000 euro uit.”

Kwaliteit en vertrouwen

De buurman van Snaak is asperge- en aardbeienteler Huib Meinardi. Twee dagen geleden is zijn seizoenswinkel voor het eerst dit jaar opengegaan. Er staat al een aardige rij klanten voor de kassa. Hun rieten mandjes zitten vol met streekproducten zoals aardbeienjam, honing, boerenkaas en verse aardappelen.

Medewerkster Iris de Glee moet lachen om de vraag of het hier iedere dag zo druk is. „Druk? We hebben nu een erg rustige dag! Je zou eens in het weekend moeten komen, dan staan ze hier tot aan de voordeur in de rij”, lacht ze terwijl ze het schap met huisgemaakte pindakaas bijvult.

Kwaliteit, consumentenvertrouwen en beleving liggen volgens eigenaar Meinardi ten grondslag aan het succes. „Asperges kun je in de supermarkt maar moeilijk vers verkopen, want ze drogen snel uit en zijn eigenlijk na een dag al oud. Onze asperges worden achter de balie schoongemaakt en geschild. Klanten kunnen meekijken bij dat proces en zien direct hoe vers ze zijn.”

Het meeste personeel van Meinardi komt uit de buurt. Uit Winschoten, Muntendam of Noordbroek zelf. De Poolse aspergestekers die tijdens de oogst werken zijn daarop de uitzondering. „We konden vroeger erg lastig aan personeel komen dat asperges wilde oogsten, dus huurden we Poolse mensen in. Inmiddels hebben we met die Poolse medewerkers een soort vriendengroep opgebouwd, dus dat hielden we in stand. Daarnaast werken tegenwoordig ook scholieren of gepensioneerden uit de omgeving mee”, vertelt Meinardi.

Dat extra personeel is wel nodig: er moet dit jaar 14 hectare aan asperges uit de grond gehaald worden. Zeventig tot 100 ton asperges, verkocht in de twee winkels van Meinardi. „Dat succes is een kwestie van stap voor stap investeren. We doen nu bijvoorbeeld veel marketing via Facebook en we zien dat het werkt. Een tijdje geleden zetten we een simpel filmpje van onze pindakaasmachine online met de actie dat iedereen die de dag erna zou komen een gratis cupje pindakaas zou krijgen. De volgende dag hadden we een kwart meer klanten.”

Kruisbestuiving

Creatief zijn en andere wegen durven te bewandelen loont dus. Maar het allerbelangrijkste is volgens de ondernemers de wil om samen te werken. Meinardi: „Mensen komen bij ons asperges halen. Die klanten verwijzen we voor wijn door naar Wietze en voor vlees naar een andere boer in de buurt. Die kruisbestuiving werkt zeker, want zij sturen hun klanten ook weer door naar ons.”

Snaak van Jos Beeres omschrijft het belang van samenwerken met symboliek: „Je kunt een heel goede voetballer in je team hebben, maar als de rest niet wil samenspelen ga je de wedstrijd niet winnen. Je moet elkaar de bal toespelen en ook dienstbaar willen zijn zonder er zelf direct beter van te worden.”

Studenten

Het hebben van een bedrijf in een klein dorp is dus zo gek nog niet, als je maar weet waar de kansen liggen. Om nu te zeggen dat nieuwe bedrijven in de regio als paddenstoelen uit de grond schieten is wat overdreven, maar ze zijn er wel degelijk.

Eén ervan is speciaalbierbrouwerij De Klappe uit Zuidbroek, dat tegen Noordbroek aan ligt. Vrienden Fokko Prins en Jeroen van de Woude maakten van een uit de hand gelopen hobby een startende onderneming. Sinds afgelopen december verkopen ze hun eigen biermerk, vooral aan horeca in de stad Groningen. „Studenten en vakantiegangers vinden het leuk om bier uit de regio te proeven. Hier in de regio zelf hebben mensen het liefst bekende biermerken, daarom is het zo belangrijk dat Groningen dicht bij ons ligt”, vertelt Prins.

De hop die hij nodig heeft, verbouwt Prins zelf. Een slimme zet, bleek toen de vraag naar zijn bier steeg. Prins: „Hier heb ik de ruimte om eigen hop te verbouwen en nog uit te breiden. Door onze locatie maken we minder tot geen kosten voor bijvoorbeeld de huur van een brouwloods of de inkoop van hop.”

De Groningse ondernemers laten zien dat het wel degelijk mogelijk is een goedlopend bedrijf op te bouwen in een gebied dat vaak als krimpregio wordt bestempeld. Dat begint volgens Snaak allemaal met een positieve insteek en een open vizier. Snaak: „Krimpregio zou je kunnen veranderen in kansenregio. Ons wordt geleerd altijd in vakjes te denken, maar als je alles uit het boekje doet dan word je zoals iedereen. Sluit je dingen bij voorbaat uit en ga je binnen hokjes denken dan zie je ook geen kansen.”

In die geest organiseerde Snaak vorig jaar samen met andere ondernemers uit de regio een culinair festival in het dorp: Lekker Noordbroek. Een groot succes. Snaak: „We hebben in twee dagen tijd 4000 bezoekers gehad. De mensen waren superblij: ze konden wijn testen, asperges proeven of gewoon een hamburgertje halen. En dit jaar gaan we het zeker nog een keer doen.”

Succesvol ondernemen in een krimpgebied

Economie

RD.nl in uw mailbox?