Hagelstenen verdrijven met kanonnen

Het is zaterdag 17 juli. Nederland beleeft zijn eerste zomerse dag van deze maand. Vroeg in de middag nadert vanuit Engeland een buienfront dat de hitte zal verdrijven. Badgasten zoeken in allerijl beschutting, evenementen worden afgelast. Fruittelers houden hun hart vast, bang als ze zijn voor hagel die hun vruchten kan beschadigen.

Op het erf van Vogelaar Fruitcultures in Krabbendijke heerst lichte opwinding. Vader Theo en zoon Martijn volgen de buienstoring op de computer. Radarbeelden bevestigen de aanwezigheid van hagel en onweer. Als buiten de lucht snel betrekt, is het moment daar: de fruittelers stellen het kanon voor het eerst in werking. Met succes, zo lijkt het, hagelstenen blijven uit.

„Of de methode werkt? Dat kan ik na één keer niet met zekerheid zeggen. Ik verwijs maar naar het buitenland. Daar gebruiken ze het kanon al meer dan twintig jaar. De hagelschade nam in landen als Frankrijk, België en Portugal fors af.”

De schade die hagel veroorzaakt, vormt voor Vogelaar de reden om te zoeken naar een oplossing. In 1997 verloor de fruitteler 90 procent van zijn oogst. Twee jaar later was het opnieuw raak in Zuid-Beveland. Een verzekering dekt weliswaar een gedeelte van de schade, maar de premies stegen hierdoor flink. Een aantal telers besloot daarom zich zelfs niet meer te verzekeren. Bestaande oplossingen als een hagelnet brengen nadelen met zich mee. Netten nemen veel licht weg en tegen een storm blijken ze veelal niet bestand.

Tijdens een excursie in België maken de telers kennis met het hagelkanon. Met zeven bedrijven schaffen ze er één aan voor een bedrag van 60.000 euro. Ondanks verschillende verzoeken blijft de subsidiekraan van de overheid dicht. Het apparaat -het eerste in Nederland- krijgt in mei een plaats in de boomgaard van Vogelaar en beschermt -op papier althans- een oppervlakte van 80 hectare.

Het ’wapen’ staat niet verdekt opgesteld en oogt als een container. Bovenop staat een trechter met de brede kant naar de lucht gericht. „Door een rooster aan de zijkant zuigt het apparaat lucht aan. Na samenpersing komt die in aanraking met ethyleen. Hierdoor ontstaat een explosie en stuwt het kanon een luchtbal omhoog. Die bal ketst af op het wolkendek en botst daarna op een tweede bal die is afgeschoten. Op het moment dat deze twee ballen met elkaar in aanraking komen, ontstaan bredere luchtexplosies. Het is de bedoeling dat deze micro-explosies de hagel verpulveren. De neerslag valt dan als regen of natte sneeuw.”

Vogelaar zag op 17 juli de wolken veranderen door de explosies. Hij steekt zijn handen omhoog. „Ik weet niet precies hoe het allemaal werkt en ik kan het ook niet hardmaken. We experimenteren eerst een jaar voordat we uitspraken doen over het succes.” Sceptische wetenschappers op het gebied van landbouwweerkunde hebben inmiddels uitgesproken dat het dure antihagelkanon van de Zeeuwse fruittelers niet kán werken, omdat het verbrijzelen van hagelstenen veel meer energie kost dan er bij het lossen van de kanonschoten vrijkomt.

Inmiddels doen wel de wildste verhalen de ronde in Krabbendijke. De harde knallen trokken veel bekijks. „Mensen gingen op de dijk staan en zagen naar eigen zeggen wonderlijke dingen. Anderen legden de link met het terreuralarm dat net enkele dagen van kracht was en ouderen dachten terug aan de Tweede Wereldoorlog.”

Vogelaar hoorde zelfs mensen die het gebruik van het kanon bestempelen als het „verzoeken van de goden.” „We verstoren de natuur echter niet, daarvoor is het effect van ons kanon te kleinschalig. Schadelijke insecten in de boomgaard probeer je toch ook de nek om te draaien?”

Kritiek kreeg Vogelaar ook van collega-telers uit Yerseke en Kruiningen, waar wel veel hagel viel. „Zij stellen dat de hagel hén nu treft. Maar dat is onzin. We schieten de bui niet weg. Als dat zou kunnen, schoten we alles naar de Noordzee. Dan spreek je wel over ingrijpen in de natuur. Mijn zoon was in Yerseke tijdens die hagelbui en kwam direct naar huis. Op dat moment hadden we ons kanon nog niet eens gebruikt.”

Er zijn echter ook positieve reacties. „De burgemeester bezocht ons om de schoten te horen. Hij vond het geluidsniveau meevallen. Verder kwamen akkerbouwers uit de buurt naar mij toe. Zij willen ook meebetalen als de methode echt werkt. Succes kan ik echter nog niet garanderen.”

Hagelstenen verdrijven met kanonnen

Economie

RD.nl in uw mailbox?