Ruslandkoers Zelenski is niet duidelijk

Met het zwart in de ogen kijkt Vladimir Poetin de opgelichte Petro Porosjenko aan. Kwaad versus goed. ”21 april. De beslissende keuze”, staat eronder. Stem op Porosjenko, luidt de boodschap, anders is Oekraïne overgeleverd aan Rusland.

De reclameborden van Porosjenko versus Poetin staan langs wegen in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Er staan er zoveel dat je ze niet kunt missen.

De pro-westerse president Porosjenko is fel tegenstander van de Russische leider en zet zichzelf graag neer als de enige kandidaat die Oekraïne kan beschermen tegen Rusland. Iedereen die tegen hem is, beschouwt hij als een agent van het Kremlin. Zo ook Volodimir Zelenski, Porosjenko’s tegenstander morgen bij de presidentsverkiezingen.

Is een stem op de politiek onervaren Zelenski, afkomstig uit de televisiewereld, inderdaad een stem op de Russische president? Voert hij straks een agenda uit, waardoor het Kremlin zijn invloed op Oekraïne terugkrijgt?

Oleksandr Tsjernigovski (57) en Sergej Voznesenski (56) zijn er niet gerust op. „Zelenski zwijgt erover”, constateert Tsjernigovski.

De twee bevriende ingenieurs drinken een borrel bij het vriendschapsmonument tussen Rusland en Oekraïne. De grijze regenboog moet de innige band tussen de landen symboliseren. Het Sovjetmonument in het centrum van Kiev stamt uit 1982. Maar 37 jaar later is de vriendschap tussen Rusland en Oekraïne verbroken door de Russische annexatie van de Krim en de oorlog in Oost-Oekraïne, waar pro-Russische rebellen met steun van Moskou vechten voor een eigen republiek. Een zwarte bliksemschicht, vorig jaar getekend, doorklieft de boog en illustreert de scheiding.

NAVO

Beide ingenieurs stemmen op Porosjenko. Het stoort hen dat Zelenski heeft geopperd om een referendum te houden over toetreding tot de Europese Unie en de NAVO. „Onder Porosjenko is in de grondwet vastgelegd dat we daar lid van worden. Maar nu wordt daar toch aan getornd”, bromt Voznesenski ontevreden.

Het tweede punt waarover Tsjernigovski en Voznesenski vallen, is een overeenkomst over vrede in Oost-Oekraïne. Zelenski heeft gezegd dat hij daarover wil praten met Moskou. „Straks sluit hij een vredesakkoord onder Russische voorwaarden”, mopperen ze.

Dan het derde bezwaar van Tsjernigovski en Voznesenski: Zelenski’s politieke onervarenheid. Daardoor wordt er gekeken naar het team rond de presidentskandidaat. Wie gaat er over het buitenlandbeleid? Dat is nog niet bekend. Misschien iemand met een zwak voor Rusland, vragen Tsjernigovski en Voznesenski zich bezorgd af.

Zelfs Zelenski-aanhangers hebben vraagtekens over zijn Ruslandbeleid. Zo’n twintig meter van Tsjernigovski en Voznesenski zitten vijf vrienden aan het bier. Bij het vriendschapsmonument is een tribune en een podium, maar vandaag is het vooral een ontmoetingsplek. Buitenstaander Zelenski moet van de vijf vrienden afrekenen met de elite, waar Porosjenko deel van uitmaakt.

„We weten niet wat hij wil met Rusland”, zegt Dmitri Nijoekalo (21). Dat de presidentskandidaat medewerkers van de naar Rusland gevluchte oud-president Viktor Janoekovitsj om zich heen heeft verzameld, spreekt voor de vijf niet in Zelenski’s voordeel. Maar ze rekenen hem er niet op af. Hun afkeer van de politieke elite wint het van hun vragen bij Zelenski’s Ruslandbeleid.

Heilige grond

Zelenski wil de oorlog in het oosten beëindigen en staat daarom open voor een dialoog met Rusland, maar niet tegen elke prijs, zegt Igor Petrenko (31) van het Internationale centrum voor beleidstudies in Kiev. „Hij heeft een rode lijn. Aan de Oekraïense soevereiniteit wordt niet getornd en Oost-Oekraïne blijft bij Oekraïne.” Over de Krim wordt niet gesproken. „Poetin beschouwt dat als heilige grond voor Rusland.”

In grote lijnen is Zelenski’s buitenlandpolitiek duidelijk, zegt Michail Pasjkov (60), buitenland- en veiligheidsexpert bij het Razoemkov Centrum in Kiev. „Hij zet in op toenadering tot de NAVO en de EU. Die heeft hij nodig tegen Rusland. Maar het is wachten op de details, de uitvoering en wie zijn ministers worden. Pas dan weten we wat Zelenski voor ogen heeft met het buitenland.”

Voor Poetin valt er niets te halen bij Zelenski, denken Petrenko en Pasjkov. „Het land, het parlement, het volk hebben koers gezet naar het Westen”, zegt de laatste. „Daar kan geen president omheen. Verwacht daarom geen radicale ommezwaai in het buitenlandbeleid van Zelenski. Poetin wacht de Oekraïense parlementsverkiezingen in oktober dit jaar af. Dan kunnen pro-Russische partijen een rol voor hem spelen.”

Alleen Zelenski’s gebrek aan politieke ervaring kan een voordeel zijn voor de Russische president, meent Pasjkov. „Dat is als een schaakgrootmeester tegen een hobbyist.”

Ruslandkoers Zelenski is niet duidelijk

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?