Post Uit Vilnius: wie met een zwart Adidasjack wordt afgebeeld, is dom

De graffitischildering op de zwarte buitenmuur van fastfoodcafé Keule Ruke (Het rokende varken, want al het vlees op de menukaart is van het varken, legt barman Kestutis Balciunas binnen uit) in de Litouwse hoofdstad Vilnius ging de hele wereld rond. Maar de pose tussen de twee ‘geliefden’ interesseert mij niet. Wel de kleding die ze aan hebben.

Het gaat namelijk om een zwart trainingsjack van Adidas, overal herkenbaar aan de iconische drie strepen. Aan de overkant van de straat staan nog eens drie personen afgebeeld. Het zijn Litouwse politici getekend als talibanleden met machinegeweren en zelfmoordbommen. Niet in gewaden, maar allen met een zwart Adidastrainingsjack. Daaronder de tekst ”Het feest is voorbij”.

De politici haalden zich de woede van Litouwers op de hals door een strengere alcoholwet te introduceren, die begin dit jaar in werking trad. De leeftijdsgrens ging omhoog van 18 naar 20 jaar en na acht uur ’s avonds is de verkoop van alcohol in winkels verboden.

Wie in een Adidasjack staat afgebeeld, kan ervan verzekerd zijn dat dat niet als compliment is bedoeld. Het zwarte trainingsjack is onderdeel van een subcultuur in de voormalige Sovjetlanden. Het is de kleding van de gopniki (enkelvoud: gopnik). Elke Litouwer, Rus, Oekraïner kent dit woord.

„Het zijn jonge criminelen die wonen in eenvoudige wijken met grijze Sovjetflats, vaak in kleinere steden”, legt barman Balciunas (29) uit, terwijl hij tussendoor bestellingen van klanten opneemt. „Ze hebben geen opleiding, geen baan. Leven van diefstal. Hangen rond op straat, drinken en roken. Wie met een zwart Adidasjack wordt afgebeeld, wordt neergezet als dom. Iemand zonder hersens.”

Hij wijst op mij. „Jij hebt er een aan. Net zo’n zwarte.” Ik lach en knik bevestigend. Al jaren loop ik rond in een Adidastrainingsjack. Eerst droeg ik er een van communistisch rood, tegenwoordig een zwarte. Ideaal als extra kledingstuk onder een jas in de koude Russische winter of bij een frisse zomeravond.

Maar waarom Adidas? Balciunas en de kok, de Rus Maksim Kotov (19) –rondlopend in een grijze Adidastrui, want hij zit lekker en het is de enige trui die Kotov voor het koken heeft– blijven het antwoord schuldig. Internet leert dat Adidas zijn populariteit te danken heeft aan de Olympische Zomerspelen van 1980 in Moskou, toen het Duitse sportmerk de Sovjetploeg kleedde. Adidas kreeg een cultstatus.

Toen de Sovjet-Unie in 1991 uiteenviel, stroomde nepkleding, waaronder Adidas, uit het buitenland het voormalige communistische rijk binnen. Burgers uit de voormalige Sovjet-Unie met weinig geld konden rondlopen in een jack, trui of schoenen met de drie strepen.

Terug naar de Poetin-Trumpliefdestekening, die is afgekeken van de beroemde broederkus tussen de communistische leiders Erich Honecker en Leonid Brezjnev en vereeuwigd als graffitischildering op de Berlijnse Muur. Kok Kotov heeft als Rus geen enkele moeite met het bespotten van de president van zijn land. Integendeel. „Hij is het hoofd van de gopniki. De opperbaas van de criminelen. Hij en zijn vrienden verrijken zich.”

Post Uit Vilnius: wie met een zwart Adidasjack wordt afgebeeld, is dom

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?