Eindelijk gerechtigheid. Zoveel wil Geert Brugma (52) uit Winsum maar zeggen. Boven hem wappert de Nederlandse vlag. Die is uitgestoken omdat Winsum maandag is verkozen tot mooiste dorp van Nederland. „We zijn trots”, zegt de vrachtwagenchauffeur. „Wij Groningers hangen er een beetje bij in Nederland. Alsof dit het uiteinde van de wereld is. Alsof achter Zwolle niks meer bestaat.” Maar Winsum krijgt nu „eindelijk” erkenning. „De ogen van mensen gaan open voor dit pittoreske plaatsje. Als ik met visite door het centrum loop, roepen ze: Wow!”

Er wapperen in Winsum deze maandagmiddag meer Nederlandse én lokale vlaggen en meer dorpelingen reageren opgetogen op het erepredikaat. „Ik ben supertrots en voel me jarig”, jubelt inwoonster Kunny Wieringa (71).

Een jury van de ANWB koos Winsum uit vijf genomineerden, waaronder verder het Limburgse Elsoo, het Brabantse Oisterwijk, het Friese Hollum en Urk. Die top-5 van de ANWB-verkiezing kwam uit de bus nadat 30.000 stemmers hun mooiste dorp hadden aangegeven.

Brug

De ANWB-jury noemt het winnende Winsum (ongeveer 7000 inwoners), gelegen in het weidse Groninger land, „een levendig dorp met de voorzieningen van een kleine stad.” Lof is er voor de „heerlijke straatjes om doorheen te dwalen, twee kerken, twee molens en dat schitterende Winsumerdiep, een blauwe ader door de bebouwing.” Dorpelingen prijzen maandagmiddag het „vriendelijke en gemoedelijke” karakter van het dorp zo’n 20 kilometer ten noorden van Groningen. Verguld zijn ze bijvoorbeeld met de oude arbeidershuisjes langs het kanaal.

Blikvanger in Winsum is de Boog, een stenen boogbrug over het Winsumperdiep. In een poging de Duitse opmars te stuiten, werd de brug in mei 1940, tijdens de begindagen van de Tweede Wereldoorlog in Nederland, opgeblazen. Het mocht niet baten. In 1941 kwam er een nieuwe brug. In een van de eetgelegenheden nabij de brug nuttigen gasten een hapje en een drankje. Kinderen zwemmen in het kanaal.

Klooster

„Een enorme opsteker” is de eretitel ”allermooiste dorp van Nederland” voor Winsum, glundert Henk Jan Bolding, burgemeester van Het Hogeland, op de Boog. De gemeente van de CDA-burgemeester telt zo’n 50 kernen, waarvan Winsum een van de grootste is.

Bolding prijst de inspanningen van de bevolking. „Het is te danken aan ondernemers en andere burgers dat Winsum niet is verworden tot een stil museumdorp. Geschiedenis lééft hier. Winkels draaien goed en er is oog voor recreatie.”

„Om ons heen liggen mensen begraven, in vroeger eeuwen stond hier een klooster”, wijst dorpsgids Jan Bijsterveld vanaf De Ster, een van de molens in Winsum. Even later voert zijn rondleiding langs de in 1879 gebouwde synagoge. Alle dertien Joden uit Winsum werden in de Tweede Wereldoorlog vermoord in Auschwitz. „Ook in Winsum stonden ze erbij en keken ze ernaar”, zegt Bijsterveld, verwijzend naar het feit dat relatief weinig Nederlanders openlijk in verzet kwamen tegen deportaties van Joden.

Sloep

„Dit is toch een geweldige vakantieplek?” lacht Henk Koopmans (59) in zijn tuin, die grenst aan een zijtak van het Winsumerdiep. Met zijn sloep is het CDA-raadslid uit Winsum in een oogwenk op het kanaal.

De politicus hoopt dat de verkiezing tot mooiste dorp Winsum „op de kaart” zet. En dat ondernemers profiteren van de komst van meer toeristen. „Hier is rust en ruimte. Ik ontdek zelf na tientallen jaren nog altijd nieuwe, pittoreske plekjes.”

Toch is het in Winsum niet alles goud wat er blinkt, weet Koopmans. De gemeente Het Hogeland zit krap bij kas, de regio kampt met aardbevingsproblematiek en vergrijzing. In het centrum van Winsum, nabij het voormalige gemeentehuis, ligt al een jaar of twintig een fors stuk terrein braak. Nu is het de bedoeling dat er kleinschalige winkeltjes komen. Als je je oor te luisteren legt, beginnen dorpelingen al gauw over gebrekkig onderhoud van de openbare ruimte. „Het onkruid staat huizenhoog”, klaagt een vrouw. Al zegt ze te accepteren dat daar „geen geld en tijd voor is.”

Corona

In Winsum zijn ze niet bang voor hordes toeristen die de rust verstoren, nu het dorp de hoofdprijs in de wacht sleepte. Vakantiegangers zijn goed voor de economie, klinkt het. Ze merken al dat Nederlanders in coronatijd het noorden weten te vinden. Hier waart het virus minder rond.

Bakker Dick Kloosterhof vindt het „fantastisch” dat Winsum het schopt tot mooiste dorp, hoopt daar een graantje van mee te pikken, maar wil ook „nuchter” blijven. „De jeugd zal tijdens de vakantie vooral kiezen voor de Waddeneilanden.”