Werkgroep wil Dordrecht en Van Gogh dichter bij elkaar brengen

Het initiatief ontstond na een artikel in Kerk op Dordt, het kerkblad van de hervormde gemeente op het Eiland van Dordrecht. Schrijver Hans Berrevoets wees op de band van Van Gogh (1853-1890) met Hollands oudste stad. De kunstenaar verbleef van januari tot en met april 1877 in Dordrecht. Hij had een baantje bij een boekhandel aan het Scheffersplein en zat in de Tolbrugstraat op kamers. In die maanden schreef hij veertien brieven aan zijn broer Theo.

Die brieven vormen het vertrekpunt voor een aantal activiteiten, waaronder twee kerkdiensten en een lezing. Bovendien wil de VVV de Vincent van Goghwandeling –met een dag- en een avondversie– in Dordrecht na meer dan 25 jaar in ere herstellen.

Onlangs belegde de initiatiefgroep, waarin naast Berrevoets onder anderen plaatselijk predikant Wansink en Ad Kasius –eigenaar van de enige christelijke boekenzaak van Dordt– zitting hebben, een avond om het project richting te geven. Doel van de werkgroep is om 140 jaar na het verblijf van de schilder „Vincent dichter bij Dordt en Dordt dichter bij Vincent te brengen.” „In bijna alle plaatsen waar Van Gogh verbleef, zijn herinneringen zichtbaar gemaakt. Dordrecht blijft daarin achter”, constateert Berrevoets. „Ik kon nota bene alle Dordtse brieven van Van Gogh lezen in een museum in het Zuid-Franse Saint-Rémy-de-Provence, waar hij vanaf mei 1889 werd verpleegd. In Dordrecht zélf zijn die brieven nergens in het openbaar te lezen. Er is alleen een gedenksteen aan de Tolbrugstraat, tegenover het Scheffersplein, omdat hij in dat straatje op kamers zat.”

De initiatiefgroep wil de Dordtse periode van de schilder –op de kop af 140 jaar na zijn verblijf– de aandacht geven die deze cultuurhistorisch gezien verdient. De brieven die Vincent in die maanden schreef aan zijn broer Theo vormen daarbij het uitgangspunt. Ze moeten voor Dordtenaren en Van Goghliefhebbers antwoord geven op de vraag waar hij mee bezig was toen hij in Dordrecht woonde: wat hebben deze maanden betekend voor zijn ontwikkeling als mens en als kunstenaar?

Berrevoets: „Over het algemeen wordt er minder aandacht besteed aan de religieuze zoektocht van Van Gogh. In Dordrecht willen we daar het accent op leggen: die zoektocht behoort namelijk wel degelijk bij de domineeszoon uit Zundert.”

Van Gogh wandelde vaak door de historische binnenstad, langs de havens en de kerken. Hij genoot van de schoonheid van de stad en het werk van schilder Ary Scheffer. Maar: het bleef niet bij het genieten van het uiterlijk van de kerkgebouwen. Hij was ook een trouw bezoeker van de erediensten. „De Grote Kerk, Nieuwe Kerk, Waalse kerk en de lutherse kerk bezocht hij meerdere keren. In zijn brieven staat dat hij soms drie kerkdiensten per zondag bezocht, waarbij hij luisterde naar predikanten van verschillende ‘richtingen’. Hij noemde meerdere dominees bij naam en de vrijzinnige predikant Keller van Hoorn vroeg hij zelfs of hij voor predikant kon gaan studeren. Dat ging niet, omdat Van Gogh geen gymnasiumopleiding had. Maar: avond aan avond las Vincent in de Bijbel, hij maakte preken en God en de Bijbel waren van de vroege ochtend tot de late avond of nacht in zijn gedachten.”

Na zijn Dordtse periode vertrok Van Gogh naar Amsterdam om zich voor te bereiden op het staatsexamen dat hem toegang moest verschaffen tot de theologiestudie. Zover kwam het niet. In 1878 begon hij aan een korte opleiding op een zendelingenschool in België.

Dordrecht volgt Van Gogh van januari tot en met april. Daarbij staan onder meer kerkdiensten op het programma in de Wilhelminakerk op 22 januari en ter afsluiting in de Grote Kerk op 23 april. Berrevoets is enthousiast over de geplande lezing van Anton Wessels, emeritus hoogleraar godsdienstwetenschap, op 25 januari. Wessels schreef het boek ”Het Evangelie volgens Vincent van Gogh”, dat betoogt dat het werk van de schilder christelijke waarden ‘ademt’.

Werkgroep wil Dordrecht en Van Gogh dichter bij elkaar brengen

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?