Monument voor 1200 anoniem begraven kinderen

Initiatiefneemster Tineke Bette-van de Nadort kent verscheidene (oud-)Veenendalers die nog elk jaar naar het kindergrafveld komen omdat het de laatste rustplaats is van hun jonggestorven of levenloos geboren broertje of zusje. „Hier en daar ligt of staat er in het gras een oude steen, maar voor de meeste passanten is het grasveld een anonieme plek. Het ligt ook wat in een uithoek van de begraafplaats, naast de werkschuur voor het onderhoud van De Munnikenhof.”

Als raadslid voor de ChristenUnie kreeg Bette vorig jaar zomer de steun van de gehele gemeenteraad voor haar motie waarin zij aandrong op een monument bij het kindergrafveld. „De Munnikenhof is een goed verzorgde begraafplaats. Daar spreekt eerbied voor de doden en respect voor de nabestaanden uit. De meeste kinderen die in het kindergrafveld begraven zijn, kregen geen graf met een steen. Vaak was de armoede in het gezin en de familie de reden. In het register van de begraafplaats is genoteerd wie er begraven liggen, de beheerder kan nazien waar ongeveer. Ik kreeg het op mijn hart dat er een monument moest komen. Dan hebben de nabestaanden een plek om bij stil te staan.”

Volgens beheerder Jan-Willem Hendriks is in 1921 het eerste kindje er ter aarde besteld, de laatste in 1960. De Munnikenhof is sinds 1917 in gebruik. „Vooral begin vorige eeuw was er nog veel kindersterfte. Vaak wisten moeders later niet eens waar hun kindje precies was begraven; op het moment van de begrafenis lagen ze veelal nog in het kraambed. Als beheerder kan ik die plaats wel terugvinden. Mensen vragen: Ik moet nog een broertje of zusje hebben gehad, dat ligt in het kindergrafveld begraven.”

Beeldhouwster Gea Leegstra-van Zijtveld uit Veenendaal vervaardigde het gedenkteken in opdracht van de gemeente Veenendaal. Zij koos als materiaal voor het monument Pierre de Lens, een hardere kalksteen uit Frankrijk met een warme, zachte crèmekleur. „Ik werk veel met marmer, maar dat zou hiervoor te kil zijn geweest. In de steen zitten fossieltjes van dieren die ook leefden. Dat is hier wel passend.”

Het ovale kunstwerk, met aan weerszijden dezelfde afbeelding, toont een ouderpaar staande voor een diepte, een afgrond. Stippen moeten de lege plekken van overleden kinderen voorstellen. Om de steen is een open hart van cortenstaal aangebracht.

„Leegte, liefde en verbinding waren voor mij de kernwoorden”, aldus de kunstenares. „De ouders hebben ieder hun eigen verdriet, ze beleven dat vaak verschillend, maar ze moeten en gaan er ook samen mee verder.” Op de granieten sokkel staat de tekst: „Hartstochtelijk verdriet/ voor de lege plek/ die het achterliet/ zo lang/ zo veel/ maar nooit vergeten.”

Voor Gea Leegstra kwam de opdracht voor het monument persoonlijk heel dichtbij. Zij verloor tien jaar geleden een zoon, die overleed aan een hersentumor, en vorig jaar juli een kleinzoon van ruim vier maanden, die een spierziekte had. „Het verlies van een kind heb ik helaas zelf meegemaakt. Ik heb de bodem van de put gevoeld en weet wat er in het hart van een moeder omgaat. Het verdriet moet eerst heel diep verwerkt worden voordat je het leven weer kunt oppakken. Vroeger werd er over kindersterfte niet gesproken, het volgende kind kreeg dezelfde naam, maar die ene lege plek werd voor de moeder nooit meer gevuld. Onze huisarts zei: Je hebt dit monument gemaakt voor 1200 én twee kinderen. Zo is het.”

Monument voor 1200 anoniem begraven kinderen

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?