Laatste Dag van het Verzet

Zevenhoog woont drs. N. C. (Loek) Caspers, de 92-jarige secretaris van zowel de Nationaal Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland als de overkoepelende Stichting Samenwerkend Verzet 1940-1945. Vanuit haar Haagse flat kijkt ze uit over de Waalsdorpervlakte, waar tijdens de oorlog verzetsstrijders werden gefusilleerd. Zelf verloor ze 23 verzetsvrienden. „De ene dag zat je met iemand te praten, de volgende dag was hij dood. Dat gaf veel onzekerheid. Iedereen in het verzet was weleens bang. Maar je moest verder.”

Na de Bevrijding bleef de behoefte aan onderling contact. „Ik moest gaan studeren, maar dacht en praatte anders dan leeftijdsgenoten die weinig hadden meegemaakt. Als oud-verzetsmensen begrepen we elkaar; we spraken dezelfde taal.”

Caspers bracht Joodse kinderen naar een veilig adres, was lid van knokploeg Veenendaal, vervoerde wapens en hielp geallieerde soldaten. Na de oorlog studeerde ze geneeskunde, vertrok naar Engeland en werd anesthesioloog.

Tijd voor bestuurswerk kreeg ze pas na haar pensionering. Inmiddels had de Federatieve Raad in 1974 de eerste Dag van het Verzet belegd. Het Samenwerkend Verzet nam de organisatie van de reünie in Doorn in 1980 over.

Vorig jaar was koning Willem-Alexander te gast. „Dat was echt heel leuk.” Kort daarna viel het besluit in 2016 de laatste bijeenkomst te houden. „Er komen zaterdag 23 oud-verzetsmensen. Vorig jaar waren het er 28. Zo slinkt het aantal elk jaar. Ik ben soms met niets anders bezig dan het schrijven van necrologieën. Vorig jaar liepen zes verzetsmensen mee in het veteranendefilé. Dit jaar waren we met z’n drieën.”

Zaterdag zijn ook zestien weduwen van verzetsstrijders aanwezig, en dertig begeleiders. „Alle oud-verzetsmensen zijn boven de 90. Sommigen kunnen alleen nog komen als er meer dan één begeleider bij is. Daarom hebben we besloten te stoppen.”

Boodschap

Het programma is op de doelgroep afgestemd. „Niet te vroeg beginnen, dat lukt niet meer. Geen lezing, want dan vallen de mensen in slaap. Geen muziek, want daar heb je niets aan met een gehoorapparaat. Geen demonstraties, want de helft komt in een rolstoel of met een rollator en verplaatst zich niet zo snel meer.”

De voorzitter spreekt: generaal-majoor R. W. Hemmes (93). De burgemeester van de Utrechtse Heuvelrug ook, en de directeur van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. „Verder komen we vooral voor ontmoeting.”

De secretaris is er nog druk mee. Steeds weer rinkelt de telefoon. „En in tien minuten waren er zes e-mails.” Waarom ze zich inzet? „Er is niemand anders nog vitaal genoeg.” Maar een diepgaandere drijfveer is er ook: „Ik heb giga veel lessen en lezingen gegeven, allemaal om de boodschap over te brengen: tegen dictatuur, racisme en discriminatie.”

In totaal tellen de organisaties nog 115 mensen. Dat waren er ooit tussen de 8000 en de 9000. „Elke vereniging had een ballotagecommissie. Nieuwe leden moesten bewijzen dat ze in het verzet actief waren geweest. Mensen die met de Bevrijding in zicht nog gauw toetraden, kregen geen kans.”

Zelf rolde Caspers er in 1943 in. Elsa, werd haar schuilnaam. Toen de Duitsers daar achterkwamen, koos ze een nieuwe naam: Loek. En die bleef ze dragen, tot nu toe, Wat haar echte roepnaam was, wil ze niet zeggen. „Die ben ik vergeten.” „Met Loek”, zegt ze nu als ze de telefoon opneemt.

Ze wijst uit het raam. „Vijftig meter verderop staat een Amerikaanse protestantse kerk. Die vroeg om een lezing over de kerken tijdens de oorlog. Die heb ik later in het Nederlands moeten vertalen, omdat ook andere kerken belangstelling hadden.” Het was niet het enige onderwerp waarover ze lezingen hield.

Daarnaast schreef ze zeven boeken en talloze artikelen. „Om vast te leggen wat anders vergeten wordt.”

----

Bos der Onverzettelijken

De Stichting Samenwerkend Verzet 1940-1945 (SSV) werd in 1979 opgericht door de 4100 leden van de Nationale Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland, de Nederlandse Vereniging van ex-politieke gevangenen uit de bezettingstijd en de Nederlandse Vereniging van Pilotenhelpers uit de Tweede Wereldoorlog ”The Escape”. Later werd de SSV uitgebreid met de Stichting Genootschap Engelandvaarders, De Vereniging Friesland 1940-1945, de Vereniging van Nederlandse Allied Aircrew Helpers en de Stichting het Centraal Orgaan Voormalig Verzet en Vervolgingsslachtoffers. Daardoor waren alle verenigingen van leden van het verzet verenigd in één organisatie.

De belangrijkste taak van de SSV is het geven van voorlichting op scholen en aan verenigingen geweest. Van 1981 tot 2003 zetten 171 gastdocenten zich in. Ze vertelden wat er tijdens de bezetting gebeurd was en waarschuwden tegen dictatuur, racisme en discriminatie.

Een blijvend aandenken aan het verzet is het Bos der Onverzettelijken in Almere. Een commissie uit de SSV zorgde voor de aanplant en de financiering van dit bos. Er staan 2133 bomen voor de 2133 verzetsmensen die gefusilleerd zijn. De paden zijn genoemd naar een begrip uit de bezettingstijd, zoals illegale pers, spoorwegstaking en koeriersters.

De SSV organiseerde jaarlijks de Dag van het Verzet. Op de laatste zaterdag van augustus, omdat koningin Wilhelmina op 31 augustus jarig was.

----

Laatste Dag van het Verzet

De Stichting Samenwerkend Verzet 1940-1945 (SSV) werd in 1979 opgericht door de 4100 leden van de Nationale Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland (NFR/VVN), de Nederlandse Vereniging van ex-politieke gevangenen uit de bezettingstijd en de Nederlandse Vereniging van Pilotenhelpers uit de Tweede Wereldoorlog ”The Escape”. Later werd de SSV uitgebreid met de Stichting Genootschap Engelandvaarders, De Vereniging Friesland 1940-1945, de Vereniging van Nederlandse Allied Aircrew Helpers en de Stichting het Centraal Orgaan Voormalig Verzet en Vervolgingsslachtoffers. Daardoor waren alle verenigingen van leden van het verzet verenigd in één organisatie.

De belangrijkste taak van de SSV is het geven van voorlichting op scholen en aan verenigingen geweest. Van 1981 tot 2003 zetten 171 gastdocenten zich in. Ze vertelden wat er tijdens de bezetting gebeurd was en waarschuwden tegen dictatuur, racisme en discriminatie.

Een blijvend aandenken aan het verzet is het Bos der Onverzettelijken in Almere. Een commissie uit de SSV zorgde voor de aanplant en de financiering van dit bos. Er staan 2133 bomen voor de 2133 verzetsmensen die gefusilleerd zijn. De paden zijn genoemd naar een begrip uit de bezettingstijd, zoals: illegale pers, spoorwegstaking, koeriersters.

Laatste Dag van het Verzet

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?