Eindhoven werd na de vreugde in rouw gedompeld

De inwoners van Eindhoven verwelkomen de bevrijders op maandag 18 september. Daar herinnert het 18 Septemberplein aan. De stad is een doorvoerroute voor de troepen die richting Nijmegen en Arnhem gaan. Het is de bedoeling dat de geallieerde troepen snel opstomen naar het noorden. Maar er is meer tegenstand dan verwacht. Onder andere tussen Sint-Oedenrode, Veghel en Grave wordt de smalle frontlijn hevig bestookt door de Duitsers.

Militaire voertuigen komen daardoor tot stilstand in Eindhoven. Vrachtwagens staan samengepakt in de straten. Ze vormen een makkelijke prooi voor Duitse bommenwerpers. De toestellen bestoken de stad op dinsdagavond 19 september. Voertuigen met munitie en brandstof vatten vlam. Niet alleen militairen worden getroffen. Er vallen ook veel burgerslachtoffers. Een schuilplaats aan de Biesterweg waar mensen een goed heenkomen hebben gezocht, krijgt een voltreffer. Daarbij komen tientallen personen om het leven. In totaal vinden bij het bombardement 277 mensen de dood.

Verschillende monumenten en plaquettes in Eindhoven herinneren aan het oorlogsgeweld. Zo staat er op het Stadhuisplein een monument met de namen van alle Eindhovenaren die in de oorlog omkwamen. Opvallend genoeg is er aan de zwaargetroffen Biesterweg niets te zien dat herinnert aan de oorlog.

Coen Hendrikse, medewerker van het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, zegt dat Eindhoven behalve op 19 september 1944 ook andere keren heeft geleden onder het oorlogsgeweld. Zo waren op zondag 6 december 1942 de Philipsfabrieken aan de Demer, in het centrum van Eindhoven, doelwit van Britse bommenwerpers. „Philips produceerde 30 procent van alle radiobuizen die in Duitsland werden gebruikt. De Demer is volledig verwoest. Er kwamen 138 mensen om en 1250 mensen raakten dakloos.” Enkele maanden later, op 30 maart 1943, werd de Philipsfabriek weer gebombardeerd. Daarbij kwamen 24 mensen om het leven. Na de gevechten in september 1944 werd Eindhoven de hoofdstad van het bevrijde deel van Nederland. Op 1 januari 1945 werd de stad nogmaals door de Duitsers gebombardeerd.

Vrij snel na de oorlog moesten de verwoeste delen van de stad worden herbouwd. „Al tijdens de oorlog werd er nagedacht over wederopbouw. Op 19 augustus 1946 presenteerde architect en stedenbouwkundige ir. J. A. van der Laan het wederopbouwplan voor de binnenstad. Een belangrijke factor was ook de groei van Philips en van de bevolking.”

In de jaren 60 werd nagedacht over het vernieuwen van de binnenstad. Oude panden moesten tegen de vlakte en moderne moesten er voor in de plaats komen. Hendrikse is blij dat dit plan niet door is gegaan. „Wel moest er door de snelgroeiende bevolking en bedrijvigheid steeds verder en snel worden uitgebreid. Woningnood was namelijk enorm. Ook zijn historische gebouwen gesloopt in het kader van de stadsvernieuwing. Een voorbeeld is het stadhuis aan de Rechtestraat. Dit gebouw is eind jaren zestig gesloopt om een nooit gerealiseerde verbindingsweg tussen de Rechtestraat en de Keizersgracht mogelijk maken.”

Valkenswaard-Best: 34 kilometer

De route van Valkenswaard naar Best gaat dwars door Eindhoven. Het zijn zes etappes van bij elkaar 34 kilometer. In Eindhoven zijn meerdere monumenten te zien. Rivier de Dommel vormt een leidraad op de tocht door de stad. Ondanks de vele bebouwing in Eindhoven zijn de routemakers er in geslaagd om de wandelaars door groene gebieden te leiden. Jammer is wel dat in de stad routemarkeringen nogal eens worden weggehaald door reinigingsdiensten.

Ook in het bos tussen Eindhoven en Best is het meer dan eens zoeken naar de goede weg. De tocht eindigt bij museum Bevrijdende Vleugels in het bosgebied van Best. Dit museum is ook het eindpunt van de alternatieve route. Deze tocht is 1,5 kilometer korter en voert onder andere langs Evoluon.

Buiten de stad kan een monument worden bekeken ter nagedachtenis aan Joe E. Mann. Deze soldaat wierp zich op een Duitse granaat en offerde zich op voor zijn kameraden.

serie Airbornepad

Een wandeltocht langs de route van operatie Market Garden, van het Belgische Lommel naar Arnhem. Deel 2 in een serie. Volgende week maandag deel 3.

Eindhoven werd na de vreugde in rouw gedompeld

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?