Astronaut André Kuipers oog in oog met bedelende voorvader

Of Kuipers zich herkent in zijn bedovergrootvader van moeders kant? „Nee, totaal niet. Ik heb ook geen idee wat hem bezielde om zich acht keer op te laten pakken. Misschien was hij geestelijk niet in orde.”

Een zoektocht naar zijn verleden bracht de ruimtevaarder de afgelopen periode in Veenhuizen. Zijn voorvader Gerrit Lut overleed daar in 1903. Volgens zijn stamkaart van de instelling was hij in Den Haag aangehouden voor een „bedelende houding met de pet in de hand.”

Verbazingwekkend, want zijn kinderen waren welgesteld. Hoe Lut aan lager wal is geraakt, weet Kuipers niet. Mogelijk heeft het er mee te maken dat zijn vrouw relatief jong overleed. „Hij is acht keer opgepakt. Je zou gaan denken dat hij het in Veenhuizen prettig vond. Hier had hij in elk geval onderdak en eten. Misschien had hij dat in Den Haag niet.”

Kuipers is blij dat hij in Veenhuizen sporen van Lut heeft gevonden. „Er zijn scherpe foto’s van hem. En ook heb ik de plaats gevonden waar hij ligt begraven. Ik vind dit heel bijzonder. Dit is een vaste ankerplek van mijn eigen geschiedenis.”

Het verschil tussen Lut en Kuipers, geboren in 1958, is groot. Kuipers verbleef in totaal meer dan 200 dagen in de ruimte. „Hieruit blijkt wel dat afkomst niets hoeft te zeggen over de toekomst van een kind. De status kan van generatie op generatie sterk verschillen. Bovendien kun je in de huidige maatschappij veel bereiken, ongeacht je achtergrond.”

Gezinnen

In het bijzijn van een groot aantal genodigden opende Kuipers vrijdagmiddag een tentoonstelling, waar ook de portretten van Lut zijn te zien. Een deel van de vaste expositie is ingrijpend vernieuwd. „We hebben het museum vooral ingericht voor gezinnen met kinderen”, aldus Mariëlle Kooij, een van de bedenkers van de tentoonstelling.

De bezoeker begint bij enkele bankjes die in de vorm van een boot zijn neergezet. Op een scherm verschijnt de binnenstad van Amsterdam. Geleidelijk verandert het beeld in een wilde Zuiderzee en daarna in rustige Drentse veengebieden. Uit de speakers klinkt de stem van een Amsterdamse jongen. Hij moet een reis van vier dagen maken naar Veenhuizen.

Verder zijn er tal van voorwerpen te zien, evenals nauwkeurig nagemaakte kleding die in de negentiende eeuw in Drenthe werd gedragen.

In Veenhuizen werd in de negentiende eeuw een kolonie gesticht voor kinderen. Later kwamen er achterstandsgezinnen en nog weer later landlopers en misdadigers. De bedoeling was om de situatie van deze mensen te verbeteren door hen aan het werk te zetten.

Het museum schat dat van een miljoen Nederlanders voorouders in Veenhuizen zaten. Onder meer voorvaderen van D66-leider Pechtold en de vroegere premier Lubbers verbleven er.

Astronaut André Kuipers oog in oog met bedelende voorvader

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?