De Tweede Kamer is er nog niet over uit hoe ze opvolging wil geven aan het rapport van de parlementaire enquêtecommissie fraudebeleid. Bij PVV, VVD en BBB leven bezwaren. „Het is niet: strik erom, dit gaan we doen.”

Mr. L. C. Brinkman houdt vol dat hij tot de Zembla-uitzending, waarin klokkenluider Bos de schaduwboekhouding van Koop Tjuchem openbaar maakte, niet wist van wetsontduiking in de bouwsector. Wel klaagden topmannen van grote bouwbedrijven bij hem over problemen met bedrijfscontinuïteit en kwaliteit van het af te leveren werk.

In de bouwfraudezaak was het donderdag de dag van de verbazing. Allereerst bij oud-PvdA-kamerlid Van Gijzel. Waarom had het vorige kabinet nooit iets gedaan met zijn hint dat het in de bouwwereld goed mis was? Maar ook de commissie-Vos was verbaasd. Waarom onthulde Netelenbos, oud-minister van Verkeer, pas donderdag dat zij al in oktober 2001 met de Groningse bouwer Koop had gesproken?

De aannemers HBW en Strukton hebben ten onrechte elk 10 miljoen gulden schadevergoeding betaald aan de overheid, nadat was gebleken dat ze valse facturen hadden gebruikt bij de bouw van de Schipholspoortunnel. Dat zeiden twee voormalig directeuren van KSS, de combinatie die de tunnel bouwde, maandag voor de parlementaire enquêtecommissie bouwnijverheid.

Voor velen was het de spannendste dag van de parlementaire enquête: het verhoor van H. Koop, eigenaar van het inmiddels beruchte wegenbouwbedrijf Koop Tjuchem. Was de hele bouwfraudeaffaire niet begonnen met het openbaar maken van ’zijn’ schaduwboekhouding? En wat wist de gereformeerd vrijgemaakte Koop van het meenemen van ambtenaren naar bordelen?

Het lijkt er veel op dat bouwgigant Koop Tjuchem met omvangrijke stromen zwart geld werkte. Eind jaren negentig maakte het bedrijf 4 miljoen euro over naar pas opgerichte bedrijfjes in Hongkong en op de Maagdeneilanden. Volgens de parlementaire enquêtecommissie bouwnijverheid wijst dit op een dekmantel voor het witwassen van ongeoorloofde winsten.

De bouwonderneming Koop Groep kreeg een goedkeurende verklaring over de jaarrekening van KPMG, toen onderzoekers van deze accountantsorganisatie al hadden gerapporteerd over een gebrekkige administratie en het bevoordelen van ambtenaren.

De acht grootste bouwbedrijven hadden vanaf begin jaren negentig de markt van de grote infrastructurele werken rond Schiphol volledig in hun greep. Ook een groot deel van alle andere projecten in Noord-Holland werd door de zogenaamde NH-8 onderling verdeeld. Vertegenwoordigers van de hieraan deelnemende bedrijven ontkennen dat op deze wijze de prijs werd opgedreven.

De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft Heijmans Beton- en Waterbouw beboet, omdat de NMa medewerkers van die onderneming niet mocht horen over de aanleg van de Noord-Zuid-lijn in Amsterdam. Deze metrolijn wordt ook onderzocht door de parlementaire enquêtecommissie Bouwnijverheid.

Acht grote aannemers verdeelden onderling het werk op Schiphol. Aanvankelijk ging het om de bouwondernemingen Vermeer, KWS, HBG en Ballast Nedam, maar op Schiphol was na verloop van jaren zoveel werk te doen, dat de „Schipholclub” tot de Schiphol 8 werd uitgebreid.