Lutherse gemeenten in de Protestantse Kerk in Nederland zien hun ledentallen dalen en inkomsten afnemen. Maar er is een reddingsplan in de maak: ”Duurzaam Luthers”.

Toen in de achttiende eeuw ruim 800 vluchtelingen uit Salzburg in Zeeuws-Vlaanderen arriveerden, stond niemand hen op te wachten. De volgende dag kregen ze een toespraak – in het Nederlands. Een expositie in het Luther Museum in Amsterdam vertelt hun verhaal.

Het Luther Museum in Amsterdam heeft sinds deze maand een directeur: Steven van Teeseling. Hij noemt het museum, dat in juni 2019 werd geopend, „een van de mooiste onbekende monumenten van Amsterdam”.

Wat hebben Peter Stuyvesant, Chinees porselein en de Lutherbijbel met elkaar te maken? De nieuwe tentoonstelling ”Luther en de wereld” geeft antwoorden.

In de paasnacht van 4 op 5 april 1523 –nu vijf eeuwen geleden– ontvluchten negen nonnen het Duitse klooster ”Marienthron” in Nimbschen. Ze komen terecht in Wittenberg. Een van hen is Katharina von Bora. Twee jaar later trouwt ze met Maarten Luther.

Wie zich op Luther wil beroepen om de moderne Schriftkritiek te legitimeren, behandelt de reformator niet fair. Voor de Bijbel dient men te buigen en alle bezwaren van het verstand te laten varen, luidde zijn visie.

Zowel Luther als Calvijn laat, elk met eigen accenten, zien dat het in het hele Oude Testament gaat om Christus, ook al is dat niet in elk Schriftgedeelte altijd even gemakkelijk aanwijsbaar. Er bestaat op dit punt geen wezenlijk verschil tussen hen.

De reformator Maarten Luther bad veel, maar was toch dikwijls ontevreden over zijn gebeden, aldus ds. H. M. Mulder. „Kon ik maar bidden zoals een hond naar het vlees kijkt, zei Luther. Het dier richt zich alleen maar op het vlees.”

De Reformatie en de Bijbel. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ruim 500 jaar geleden ontdekte Luther dat de Schrift geen dode letter is maar een levende stem.

Luthers pure en prikkelende uitspraken doen het ook vandaag goed bij het grote publiek. Ze veroorzaken een lach en een traan, vaak tegelijk. Toch kan niet alles van Luther kritiekloos worden overgenomen. Dat geldt ook voor zijn visie op de verhouding tussen het Oude en Nieuwe Testament.