Onsplijtbaar uranium splijt pantser

URANIUM– Het in de natuur voorkomende, giftige en radioactieve zware metaal uraan (U) bestaat voor 99,3 procent uit het niet direct splijtbare isotoop U-238 en voor slechts 0,3 procent uit het splijtbare U-235. Voor energieopwekking in moderne lichtwaterreactoren wordt het uranium verrijkt, dat wil zeggen: het aandeel van U-235 wordt op ongeveer 3 procent gebracht. Uranium voor een atoombom moet een verrijkingsgraad van meer dan 90 procent hebben. Wat overblijft bij dit verrijkingsproces zijn grote hoeveelheden verarmd uranium, waarin het aandeel van U-238 hoger is dan 99,3 procent.

Alle isotopen van uraan geven alfastraling af: ze sturen bij natuurlijke splijting elektrisch positief geladen heliumatoomkernen uit. De betrekkelijk zwakke straling reikt in de lucht maar enkele centimeters ver en wordt al door millimeters dunne, eenvoudige materialen geabsorbeerd. U-238 vervalt extreem langzaam; het duurt 4,5 miljard jaar voordat de straling is gehalveerd. Bij U-235 is de halveringstijd ook nog zo'n 713 miljoen jaar.

MUNITIE– Vanwege de hoge dichtheid van het zware metaal en de daaruit voortvloeiende doorboringskracht wordt het bij uraniumverrijking achterblijvende verarmde uranium de laatste jaren gebruikt voor de verharding van munitie die pantser moet doorboren.

Munitie waarin verarmd uranium was verwerkt werd voor het eerst gebruikt door het Amerikaanse leger in de Golfoorlog. De Amerikaanse luchtmacht vernietigde er honderden zich terugtrekkende Iraakse pantservoertuigen mee op de beruchte ”Snelweg des Doods” tussen Basra en Bagdad. Afgelopen voorjaar bevestigde NAVO-secretaris-generaal George Robertson dat Amerikaanse gevechtsvliegtuigen in de Kosovo-oorlog rond de 31.000 stuks munitie hadden afgeschoten waarin verarmd uranium was verwerkt.

GEZONDHEID– Naast de verwoestende werking van de munitie worden de bijkomende gezondheidsklachten veroorzaakt door verpulvering van de granaten. Als stof met het uranium wordt ingeademd kan het de longen aantasten. Ook kunnen kleine deeltjes door wonden het menselijk lichaam binnendringen en daar door de giftigheid en radioactiviteit schade aanrichten.

Op deze wijze zijn militairen die bijvoorbeeld zonder beschermende kleding met uraniummunitie uitgeschakelde pantservoertuigen hebben onderzocht en geborgen, mogelijk in contact gekomen met de stof. Als eerste symptomen worden doorgaans nieraandoeningen geconstateerd, omdat uraan het lichaam via de urine verlaat.

De Amerikaanse natuurkundige Doug Rokke, die tijdens de Golfoorlog als onderzoeker voor het Amerikaanse leger werkte, wees er in mei 1999 in een interview met de Berlijnse krant Tageszeitung op dat van de 700.000 militairen die werden ingezet in de Golfoorlog er 100.000 aan raadselachtige ziekte leden. Een deel van de zieken vertoonde symptomen die terug te voeren zijn op uraanvergiftiging.