Commentaar 9 juni 2000

Negatieve spiraal

Onmiskenbaar is er in onze maatschappij sprake van een devaluatie van het huwelijk. De afschuwelijke plannen van de regering om het homohuwelijk in te voeren zijn daarvan een duidelijk bewijs. Maar dat is bepaald niet het enige wat in dit verband genoemd moet worden.

Op andere fronten valt eveneens een verminderde betekenis van het huwelijk te constateren. In veel gevallen is het sluiten van een huwelijk niet meer zoals vroeger het begin van een nieuwe levensfase, een gewichtige stap waarbij twee jonge mensen elkaar trouw beloven tot de dood scheiding maakt. Mensen gaan trouwen, na eerst een poos samengewoond te hebben, omdat ze een kind hebben of omdat er een op komst is. Men vindt het dan toch aardiger om met elkaar getrouwd te zijn. In juridisch opzicht, ook naar de kinderen toe, geeft die huwelijksrelatie nu eenmaal een grotere duidelijkheid.

Ook al is daarmee de huwelijkssluiting gedevalueerd, niettemin wil men er in de meeste gevallen toch een groot feest van maken, waarbij men niet kijkt op een paar duizend gulden. Het moet vooral origineel en leuk zijn. Dat brengt mensen ertoe om voor de plaats van de huwelijkssluiting iets aparts uit te zoeken. Al moeten ze daar extra voor betalen, dat doet er niet toe.

De officiële regel is nog steeds dat het gemeentehuis de aangewezen plaats is voor de huwelijksvoltrekking. Gemeenten kunnen echter ook akkoord gaan met andere plaatsen. Dat hoeft niet bezwaarlijk te zijn. Niet elk gemeentehuis draagt een representatief karakter. Moderne gemeentehuizen zijn soms niet meer dan blokkendozen. Bevindt zich binnen de gemeentegrenzen een mooi kasteel of een fraai landhuis, dan biedt dat een goede gelegenheid om voor het burgerlijk huwelijk daarnaar uit te wijken.

Voor een aantal mensen is dat echter niet origineel genoeg. Het ene paar wil op een boot trouwen, het andere paar in een luchtballon en het volgende bruidspaar wil zelfs onder water trouwen. Afgedacht van de vraag of er een ambtenaar van de burgerlijke stand te vinden is die daar ook voor voelt, wordt op die manier tekortgedaan aan de betekenis van de huwelijksplechtigheid. Het wordt dan een kwestie van hoe gekker hoe mooier.

Vandaar dat deze week de SGP-kamerleden Van den Berg en Van der Staaij aan de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken gevraagd hebben aan deze wildgroei paal en perk te stellen. Trouwen zou voortaan moeten gebeuren op het gemeentehuis of een vergelijkbare locatie.

Dat is nog geen garantie voor een goed huwelijk en een duurzaam huwelijk, maar op die manier wordt wel iets duidelijk gemaakt van het gewicht van de zaak. Evenzo geldt dat ambtenaren van de burgerlijke stand in hun toespraken niet in de eerste plaats moeten proberen om leuk te zijn, maar moeten trachten iets duidelijk te maken van de grote betekenis van het huwelijk en het gewicht van de stap die men zet.

Er is hier sprake van een wisselwerking. Naarmate in de maatschappij de betekenis van het huwelijk gebagatelliseerd wordt, ontstaat er meer behoefte aan stuntwerk bij de huwelijkssluiting. En naarmate de overheid daar meer ruimte voor geeft, draagt dat ertoe bij dat het huwelijk steeds minder serieus wordt genomen. Het is daarom van belang die negatieve spiraal te doorbreken.