Voorpagina 4 februari 2000


Haider probeert ongenoegen weg te nemen

Oostenrijkse coalitie
met FPÖ treedt aan

Van onze buitenlandredactie
WENEN – De formatie van de nieuwe Oostenrijkse regering met de extreem rechtse partij FPÖ is rond. President Klestil beëdigde vanmiddag om 12.00 uur de nieuwe ministersploeg. Wolfgang Schüssel, de leider van de centrum-rechtse partij ÖVP, wordt bondskanselier, FPÖ'er Susanne Riess-Passer (39) wordt zijn plaatsvervanger. Sancties van de Europese Unie tegen de nieuwe Oostenrijkse regering traden vandaag in werking.

Klestil boog zich gisteren een groot deel van de dag over het regeringsakkoord, dat Schüssel en FPÖ-leider Jörg Haider eerder op de dag hadden ondertekend. Aan het eind van de middag ontbood hij Haider en daarna liet hij ook ÖVP-leider Schüssel naar zijn paleis komen. Het was bekend dat Klestil weinig voelde voor een regering met FPÖ, maar hij zag geen alternatieven.

Om zijn bezwaren te onderstrepen verwierp hij donderdag nog de voordracht van twee kandidaat-ministers van de FPÖ. De nieuwe regering telt twaalf ministers, van wie ÖVP en FPÖ er elk zes leveren. De FPÖ krijgt Financiën, Justitie, Defensie, Sociale Zaken en Infrastructuur toegewezen. De ÖVP levert de ministers van Buitenlandse Zaken, Binnenlandse Zaken, Economische Zaken, Landbouw en Onderwijs.

Met de nieuwe regering stevent Oostenrijk af op een conflict met de Europese Unie, die al had aangekondigd het land politiek te isoleren als de FPÖ gaat meeregeren. Vanaf vandaag zullen veertien lidstaten van de EU geen bilaterale contacten onderhouden met Oostenrijkse ministers, zo liet EU-voorzitter Portugal gisteren weten.

Voordat het Oostenrijkse regeerakkoord werd gesloten, ondertekenden Haider en Schüssel op initiatief van Klestil een verklaring waarin ze beloven de democratische waarden en de mensenrechten te respecteren. De president had de verklaring zelf opgesteld en deze zal als inleiding worden toegevoegd aan het regeringsakkoord.

De verklaring stelt onder meer dat Oostenrijk medeverantwoordelijk is voor „de noodlottige geschiedenis van de twintigste eeuw en de ongehoorde misdaden van het nazi-regime: ons land neemt de verantwoordelijkheid voor de lichte en donkere kanten van zijn geschiedenis en de daden van alle Oostenrijkers, goede en slechte.”

Later viel Haider Klestil aan omdat die hem had gedwongen een verklaring te ondertekenen. Haider sprak van „een belediging voor het Oostenrijkse publiek.” Verder deed Haider op een drukbezochte persconferentie een poging het groeiende internationale ongenoegen over een regering met zijn partij weg te nemen. Hij zei dat hij de democratie zal vergroten, zodat „burgers meer invloed hebben op wat in het land gebeurt.”

Eerder op de dag werden vanuit het buitenland al de eerste concrete maatregelen genomen tegen de regeringscoalitie met extreem rechts. Het Franse ministerie van Defensie stelde een bezoek van hoge ambtenaren aan Wenen uit. Ook het Europees Parlement liet van zich horen. Daar werd met een ruime meerderheid een resolutie aangenomen waarin Oostenrijk een harde aanpak in het vooruitzicht werd gesteld als dat land zich niet aan de beginselen van democratie en mensenrechten houdt.

Volgens de resolutie betekent regeringsdeelname van de FPÖ het legitimeren van extreem rechts in Europa. Parlementsvoorzitter Nicole Fontaine zei dat de preambule van het nieuwe regeringsakkoord de internationale bezorgdheid niet zal wegnemen. Ze herinnerde aan racistische uitspraken die Haider in het verleden heeft gedaan. De FPÖ-leider heeft zich ooit laten ontvallen dat het Derde Rijk een fatsoenlijke werkgelegenheidspolitiek had en suggereerde ooit dat gevangenen in een concentratiekamp een misdaad hadden begaan.

In Oostenrijk heeft het regeerakkoord al boze reacties opgeleverd. De nieuwe regering wil 10.000 ambtenaren laten afvloeien. Als dat gebeurt zullen er zeker stakingsacties volgen, zo heeft een met de ÖVP verbonden vakbond laten weten. Het hoofdkantoor van de ÖVP werd gisteren bekogeld met eieren door tegenstanders van de nieuwe coalitie.

„Gevaarlijk”
De Israëlische premier Ehud Barak noemde Haider „gevaarlijk” voor de democratie en riep de Israëlische ambassadeur uit Oostenrijk terug. De Franse minister van defensie stelde een ontmoeting met Oostenrijk over Europese defensie uit „in afwachting van de ontwikkelingen in Oostenrijk” en de Vertegenwoordigende Raad van Joodse Instellingen in Frankrijk noemde de gebeurtenissen in Oostenrijk „ontoelaatbaar” en „een politieke schande zonder precedent in Europa sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.” De raad riep op tot „onmiddellijke mobilisering van alle democraten.” In Bulgarije, dat graag wil toetreden tot de Europese Unie, zei minister van Buitenlandse Zaken Nadezhda Mihailova dat zijn regering geen Oostenrijkse regering zou steunen „die de deur van Europa dichtdoet en tegen de uitbreiding van de EU is in oostelijke richting.” „De Bulgaarse samenleving kan aan het begin van het nieuwe millennium geen politieke partijen accepteren die xenofobie, antisemitisme en nationalisme prediken”, zei Mihailova.

Zie ook:
ÖVP en FPÖ ondertekenen preambule

België loopt voorop tegen Haider

Nationalisten in Zwitserland in actie tegen EU