Invoering van de euro

Euro vervangt de gulden

Door drs. A.A.C. de Rooij en Bea Versteeg
De Europese munt, de euro, gaat de oude vertrouwde guldens vervangen. Wat betekent dit voor de burger? De meest gestelde vragen over de grootste muntenruil van deze eeuw op een rijtje.

1. Wat is de EMU?

De Europese muntunie wordt op 1 januari 1999 opgericht. De deelnemers aan de EMU gaan één munt invoeren: de euro. Om de waarde van de munt te handhaven,stemmen de landen hun economisch beleid op elkaar af. Zij voeren een gemeenschappelijke rentepolitiek. Vanaf 1 januari 1999 staat de wisselkoers tussen de gulden enandere munten die in de euro opgaan vast. Koersschommelingen van de Duitse mark, de Franse frank of de Portugese escudo zijn dan uitgesloten.

2. Welke landen doen mee aan de EMU?

In Brussel gaven de regeringsleiders hun fiat aan de deelname van Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Portugal, Griekenland, Italië, Ierland, Oostenrijk en Finland. Het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Denemarken willen nog niet meedoen.

3. Wat zijn de toelatingscriteria voor de EMU?

De Europese lidstaten die mee willen doen, moeten een lage inflatie en rente hebben. Bovendien moeten de overheidsfinanciën redelijk op orde zijn. Het begrotingstekortmag niet groter zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en de overheidsschuld mag niet groter zijn dan 60 procent van het nationaal inkomen. Ookdient de wisselkoers van de nationale munt stabiel te zijn. Overigens zit er in de eisen ook wel wat speelruimte. Een dalend begrotingstekort dat de 3 procent nadert eneen te grote, maar duidelijk afnemende overheidsschuld geven ook toegang tot de EMU.

4. Waarom komt de euro er?

Ieder land heeft nu zijn eigen munt. Wie op vakantie naar Duitsland wil, moet bij de bank marken kopen. Hij betaalt daar een prijs plus kosten voor. De prijs-wisselkoers- kan van moment tot moment verschillen. De ene keer is hij hoger dan de andere. Bedrijven kunnen flinke na- of voordelen behalen door de schommelendewisselkoersen. De euro maakt een eind aan het risico dat ondernemingen lopen en de kosten die zij moeten betalen.

5. Wanneer komt de euro?

De EMU treedt op 1 januari 1999 in werking. Vanaf dat moment zijn eurobetalingen via bank- en girorekeningen mogelijk. In de portemonnee zal de overgang pas op 1januari 2002 te merken zijn. Op die datum komen de nieuwe munten en bankbiljetten in omloop.

6. Blijft het kwartje bestaan?

Nee, het kwartje verdwijnt. De euro is evenals de gulden onderverdeeld in 100 centen. Er komen zeven biljetten: 5,10, 20, 50, 100 en 500 euro. De munten hebben eenwaarde van 1, 2, 5,10, 20 en 50 eurocent en 1 en 2 euro. Voor alle EU-landen moeten er 70 miljard munten en ongeveer 12 miljard biljetten worden gemaakt. Met deproductie daarvan wordt dit jaar begonnen.

7. Verdwijnt het randschrift?

Nederland mag het randschrift ”God zij met ons” graveren in het 2-euro-stuk. Op één kant van de munten mogen de landen een nationaal symbool aanbrengen. InNederland is dat de Koningin. Op eenvijfde deel van de biljetten mag een nationaal kenmerk afgedrukt worden. De bekende stippeltjes voor de blinden verdwijnen. Zijkunnen de munten en biljetten van elkaar onderscheiden door de verschillende grootte, lengte en breedte.

8. Hoeveel is de euro waard?

De exacte koers van de euro is vastgesteld op 2,20371 gulden. De koers van de euro is daarmee gelijk aan de ecu, de Europese rekenmunt, die sinds 1978bestaat. De koers van de ecu hangt af van het gewogen gemiddelde van de wisselkoersen van twaalf lidstaten van de Europese Unie.

9. Wordt de euro even hard als de gulden?

De gulden is een waardevaste munt omdat de inflatie -waardevermindering van het geld- en de rente in Nederland laag zijn, waardoor de koopkracht stabiel blijft. Omervoor te zorgen dat de euro ook een harde munt wordt, moet de Europese Centrale Bank (ECB) eenzelfde vastberaden beleid voeren als tot nu toe de nationalecentrale banken in Nederland en Duitsland. Niemand kan op dit punt garanties geven, maar het is in ieder geval wel de bedoeling van de lidstaten om van de euroinderdaad een waardevaste munt te maken.

10. Welke bevoegdheden heeft de ECB?

De ECB, die 1 juli 1998 haar werkzaamheden in Frankfurt start, moet door een onafhankelijk rentebeleid zorgen voor een stabiele koers van de euro. De EMU-ledendragen hun monetair beleid over aan de ECB. Wel krijgt elke nationale centrale bank een stem in het bestuur van de ECB. Het begrotingsbeleid blijft een zaak van deafzonderlijke lidstaten. Maken zij er een rommeltje van, dan kunnen zij op een flinke boete rekenen. Dit is in het zogenaamde stabiliteitspact afgesproken.

11. Leidt de euro tot een hogere werkloosheid?

Als de ECB heel streng de monetaire teugels vasthoudt, kan dat, maar de grote werkloosheid in Europa heeft vooral andere oorzaken. Veel mensen hebben niet de juisteopleiding of ervaring om een baan te krijgen.

12. Hoe gebeurt de omrekening in euro's?

Voor de omrekening komt een Europese richtlijn. De wisselkoers moet tot op vijf cijfers achter de komma bepaald worden. Hij zal dus niet 2,20 gulden maar 2,20371 gulden zijn. De afronding mag pas na omrekening op de gebruikelijke manier plaatsvinden.

13. Wat gaat de invoering van de euro kosten?

Een precies getal is onbekend. De Nederlandsche Bank heeft de kosten voor Nederland op 5,5 miljard gulden geschat. Verschillende banken en bedrijven hebben voorde invoeringskosten grote bedragen opzijgezet. Wie er uiteindelijk voor opdraait, de bedrijven of de consument, zal nog blijken. Het gaat om eenmalige kosten. Als deeuro doet wat van haar verwacht wordt, zijn de startkosten snel terugverdiend.

14. Wat gebeurt er met het inkomen en de koopkracht?

Het salaris zal vanaf 1 januari 2002 in euro's worden uitbetaald. Doordat 1 euro gelijk is aan ruim 2 gulden, lijkt het loon gehalveerd te zijn. Hetzelfde geldt voor de prijzen. De koopkracht verandert dus niet. Niemand gaat er op voor- of achteruit.

15. Wat gebeurt er met bankrekeningen?

Gewone bankrekeningen blijven tot 2002 in guldens. Wie al betalingen in euro's doet of krijgt -bijvoorbeeld uit de koop of verkoop van aandelen- zal die door zijn bankmeteen in guldens omgerekend zien. Hiervoor geldt de vaste wisselkoers die op 31 december 1998 wordt bepaald. Om de consument al aan de euro te laten wennen,vermelden de banken vanaf volgend jaar het saldo van de rekening niet alleen in guldens maar ook in euro's.

16. Wat betekent de euro voor spaarrekeningen en hypotheken?

Beide worden in 2002 in euro's omgezet. Hoeveel het spaargeld op gaat brengen, hangt af van de inflatie en de rente. Voor de hypotheken blijven de bestaandeafspraken gelden. Wie dit jaar een hypotheek voor vijf jaar tegen 4 procent rente afsluit, blijft ook na 2002 deze rente betalen, maar dan in euro's.

17. Wat gebeurt er met pensioenen?

Die worden evenals spaarrekeningen en hypotheken in 2002 in euro's omgezet . Hoe waardevast een pensioen blijft, hangt evenals nu af van het beleggingsbeleid vanhet pensioenfonds of de verzekeraar.

18. Wie moet er maatregelen treffen in verband met de komst van de euro?

Gewone burgers hoeven in principe niets te doen. De banken, pensioenfondsen, verzekeraars en hypotheekverstrekkers zorgen voor de omruil van tegoeden, leningen,pensioenen, verzekeringen en hypotheken in euro's. Het bedrijfsleven is nu al bezig met de aanpassing van de administratie aan de komst van de nieuwe munt.Winkeliers zullen een tijdje twee prijzen hanteren, in euro's en in guldens. De automaten zoals parkeermeters moeten geschikt gemaakt worden voor de nieuwe munten.

19. Wanneer verdwijnt de gulden definitief?

De tijd tussen 1 januari 2002 tot 1 juli 2002 geldt als overgangsperiode. In die maanden blijven gulden en euro naast elkaar bestaan. Op uiterlijk 1 juli, maar waarschijnlijk eerder, is het afgelopen met de Nederlandse munt. Het is dan geen wettig betaalmiddel meer. Daarna kunnen guldens nog dertig jaar worden ingeleverd bij De Nederlandsche Bank en haar filialen. Na die drie decennia is de gulden definitief een verzamelobject geworden.

20. Wat is het afkortingsteken van de euro?

De die voor gulden wordt gebruikt, gaat plaatsmaken voor de Griekse letter E (spreek uit: epsilon). 20 euro wordt geschreven als E 20,-. In gewone letters wordt NLG (Nederlandse gulden) veranderd in EUR (euro).

21. Wat gebeurt er met de aandelenkoersen?

De beurzen in de EMU-lidstaten gaan op 1 januari 1999 over op een beursnotering in euro's. Als op 4 januari de beurzen opgaan, krijgen de beleggers daardoor direct met euro's te maken. Staatsobligaties worden in euro's omgerekend. In Nederland en Frankrijk wordt daarbij afgerond tot op 1 euro en dan naar boven. De andere landen rekenen om tot op de eurocent nauwkeurig. De rente op staatsleningen blijft overigens gelijk.

22. Wordt de AEX-index gehalveerd?

Amsterdam Exchanges, het beursbestuur, wilde aanvankelijk de index ongemoeid laten. Dat bleek al snel problemen op te gaan leveren met de optiehandel. Die werkt veel met indexopties. Het beursbestuur heeft daarom besloten om begin januari de AEX-index te delen door de conversiekoers tussen de gulden en de euro.

23. Wanneer komt de belastingaanslag in euro's?

Vanaf 2002 moeten de belastingen in de nieuwe munt worden betaald.

24. Wat gebeurt er met zwart geld?

Voor de fiscus zal het niet gemakkelijk zijn om een paar honderd gulden zwart geld dat voor 2002 wordt gewit, op te sporen. Voor grotere bedragen is dat eerder mogelijk. Banken zijn immers verplicht om stortingen van 25.000 gulden of meer aan te melden bij het Meldpunt Ongebruikelijke Transactie. Deskundigen wijzen erop dat de grote witwassers, zoals criminelen, er toch niet mee zullen zitten. In Luxemburg, maar ook in diverse tropische belastingparadijzen, kunnen grote bedragen worden gedeponeerd zonder dat de bank naar de herkomst vraagt. Daarna kan het geld weer richting Nederland overgemaakt worden. De kans is groot dat de fiscus dan alsnog aan de bel trekt.

25. Zijn er principiële bezwaren tegen de euro?

Voor wie hecht aan nationale zelfstandigheid, is de invoering van de euro een brug te ver. De EMU en de euro zijn belangrijke stappen op weg naar een verenigd Europa. Dit betekent het verlies van een deel van de nationale zelfstandigheid. De beslissingsbevoegdheid van De Nederlandsche Bank over de rente komt in handen van de Europese Centrale Bank. Overigens was het Nederlandse rentebeleid de afgelopen decennia al afgestemd op het Duitse.

26. Kan er met Nederlandse euro's in het buitenland worden betaald?

Ja, een Nederlander kan straks dus met Nederlandse euro's in Frankrijk betalen. Zijn Franse wisselgeld kan hij vervolgens thuis gekomen gewoon weer gebruiken.

Interessante sites: