Buitenland26 september 2001

Luchtmacht krijgt boven Afghanistan koekje van eigen deeg

VS zijn niet bang voor eigen Stingers

Door J. Lumpkin (AP)
WASHINGTON – Als overblijfsel uit de strijd tegen het Sovjetleger zijn er nog altijd naar schatting enkele tientallen Stinger-raketten in Afghanistan. Zowel het leger van de Taliban als de Noordelijke Alliantie, die tegen de Taliban een gewapende strijd voert, heeft de beschikking over de in de Verenigde Staten gebouwde luchtdoelraketten.

Met de hittezoekende Stingers die vanaf de schouder worden afgevuurd, kunnen helikopters of laag vliegende vliegtuigen uit de lucht worden geschoten. Met de wapens kunnen vanaf de grond doelen worden getroffen tot een hoogte van 3600 meter. Toch denken de Amerikaanse luchtvaartexperts niet dat het kleine arsenaal Stingers in Taliban-handen een gevaar vormt voor de Amerikaanse luchtmacht zodra die zou beginnen aan luchtaanvallen op doelen in Afghanistan.

Eind jaren '80 leverde de Amerikaanse CIA via Pakistan duizenden raketten en raketwerpers aan de toenmalige Afghaanse rebellen, de moedjahedien. De moslimfundamentalisten maakten dankbaar gebruik van de Stingers en schoten er tientallen toestellen van het Sovjetleger mee uit de lucht. De introductie van de Stingers in het gewapende conflict van destijds wordt dan ook gezien als een keerpunt, omdat de rebellen er een 'hightech'-wapen mee in handen kregen waarmee ze het Sovjetleger, dat tot dan toe militair superieur aan de rebellen was, op effectieve wijze konden bevechten. De Sovjet-Unie trok zijn leger in 1989 uit Afghanistan terug; korte tijd later viel de communistische regering in Afghanistan, die Moskou te hulp was geschoten.

Onderhoud
De Stingers die in Afghanistan over zijn gebleven zijn ten minste tien jaar oud en vrijwel zeker slecht onderhouden. De Amerikaanse luchtmacht heeft zijn vliegtuigen bovendien uitgerust met de modernste afweermiddelen tegen de Stinger, zoals lichtsignalen die de hittezoekende raketten de verkeerde kant opsturen. De Stingers zijn daarnaast vooral geschikt voor gebruik bij daglicht, wanneer de schutter gemakkelijker zijn doelwit in het vizier kan nemen. De Amerikaanse helikopters die speciale troepeneenheden Afghanistan binnen zullen brengen, zullen dat vermoedelijk alleen 's nachts doen.

Vincent Cannistraro, een voormalige chef van de afdeling terrorismebestrijding van de CIA, wijst er bovendien op dat de aan Afghanistan geleverde Stingers zijn voorzien van een speciale ontvanger die ervoor moet zorgen dat de raketten alleen vijandelijke doelen kunnen treffen. Een handige technicus weet echter hoe hij dat apparaatje onklaar kan maken, geeft Cannistraro toe. „De Stingers zijn behoorlijk verouderde wapens. Maar ze hebben een mythische status.”

In een recente parade van de Taliban liep een aantal met Stingers gewapende strijders mee. Het wapen wordt van tijd tot tijd ingezet in de voortdurende Afghaanse burgeroorlog. Zo slaagde de Noordelijke Alliantie er in 1999 in met een Stinger een Taliban-gevechtsbommenwerper van het type Soe-22 neer te halen. Destijds werd gezegd dat er niet meer dan vijftig tot honderd Stingers in Afghanistan over zouden zijn.

Een aantal jaren geleden begonnen de Verenigde Staten een terugkoopprogramma voor de raketten, om te voorkomen dat de gevaarlijke wapens in handen van terroristen zouden vallen en tegen burgervliegtuigen zouden worden ingezet. Washington bood 80.000 dollar per Stinger. Het is niet bekend of het Amerikaanse terugkoopprogramma succesvol was.