Buitenland5 februari 2001

Dossier Crisis Midden-Oosten

Premier betuigt spijt over slachtoffers bij rellen

Barak lonkt naar Arabieren
aan vooravond verkiezingen

Van onze correspondent
JERUZALEM – De Israëlische premier Ehud Barak heeft gisteren een uiterste poging gedaan om de Arabische kiezers in Israël aan zijn zijde te krijgen. Barak probeert daarmee te voorkomen dat hij een verpletterende nederlaag lijdt bij de premiersverkiezingen van morgen.

Ehud Barak heeft zijn spijt betuigd over de dood van dertien Israëlische Arabieren tijdens de rellen in oktober vorig jaar. „Als premier draag ik de algehele verantwoordelijkheid voor alles wat er in het land gebeurt gedurende mijn ambtstermijn”, aldus de Israëlische regeringsleider. „Namens de regering en mijzelf betuig ik diepe rouw over de dood van Arabische burgers.”

Hij voegde eraan toe dat de Israëlische Arabieren het gevoel moeten krijgen dat de staat van iedereen is en dat „hun bloed even dierbaar is als dat van elke andere burger.” Barak zei dat gisteren op de laatste bijeenkomst van het kabinet.

Barak heeft de Arabische stemmen bij de premiersverkiezingen morgen bikkelhard nodig. Volgens de laatste opiniepeilingen die vrijdag in de Israëlische kranten werden gepubliceerd, heeft Likud-leider Ariel Sharon een voorsprong van 17 tot 20 procent. Leiders van de Arabische politieke partijen hebben hun volgelingen echter opgeroepen een blanco stem uit te brengen, uit protest tegen het politieoptreden van vorig jaar. De laatste dagen hebben de activisten voor Barak hun uiterste best gedaan om de Israëlische Arabieren van gedachten te doen veranderen. Leiders van Arabische politieke partijen in Israël hebben echter gezegd dat de spijtbetuiging van Barak te laat komt.

Tegenvaller
Een andere tegenvaller voor het kamp van Barak was dat de moefti van Jeruzalem, sjeik Ikrima Sabri, stelt dat het volgens de islamitische wetgeving verboden is aan de verkiezingen deel te nemen. De politie zal morgen de verkiezingslokalen in de Arabische sector zwaar bewaken om ongeregeldheden te voorkomen en de Arabieren die wel willen stemmen de kans te geven dat te doen.

Bronnen rond Sharon zeggen dat de Likud-leider van plan is een kabinet van nationale eenheid te formeren. Sharon zou van plan zijn de Arbeiderspartij twee belangrijke ministersposten te geven, mogelijk die van Defensie en Buitenlandse Zaken. Tot nu toe heeft Barak laten weten niets te voelen voor een breed kabinet met de Likud. De verwachting in de Eén Israël-partij van Barak is dat Sharon zo'n puinhoop zal maken van de politieke en militaire situatie, dat de Knesset binnen enkele maanden zal besluiten dat er nieuwe verkiezingen moeten komen. Barak is niet van plan af te treden als partijleider en hij hoopt dat hij dan een comeback kan maken om het vredesproces met de Palestijnen af te ronden.

Ultraorthodoxen
Sharon kreeg zaterdag de steun van de raad van thorageleerden van de ”Verenigd Thora Jodendom”-partij. Er verschenen advertenties in twee ultraothodoxe kranten met de oproep de stem uit te brengen op de kandidaat die „het land dichter bij de thora zal brengen.” Sharon werd niet bij naam genoemd, maar de lezers begrijpen wie er wordt bedoeld.

Barak wil namelijk „seculiere hervormingen” doorvoeren, die tot doel hebben de greep van de orthodoxie op het openbare leven te beëindigen. De ultraorthodoxen verwachten in ruil voor steun aan Sharon een aantal ministerszetels en voorzitterschappen van Knessetcommissies.

Barak bracht gisteren een bezoek aan Beersheva in het zuiden van het land, zo meldden vanmorgen de Israëlische dagbladen. Hij trachtte daar de steun te winnen van bedoeïenen en Russische immigranten. Barak hoopt op meer steun van de Russische immigranten, nu de ultraorthodoxen gezegd hebben op Sharon te zullen stemmen. Vele Russische immigranten voelen zich door de ultraorthodoxen gediscrimineerd.

Barak-aanhangers wijzen er tijdens de verkiezingscampagne op dat een stem voor Sharon ook een stem betekent voor de ultraorthodoxe partijen en voor rechts-extremisten als Avigdor Lieberman van Yisrael Beitenu en Rahavam Ze'evi van Nationale Eenheid. Lieberman heeft onlangs gewaarschuwd dat Israël in staat is in geval van oorlog Teheran en de Aswan-dam in Egypte te bombarderen. Rehavam Ze'evi, die ook bekendstaat als ”Ghandi”, is er voorstander van de Palestijnen de grens met Arabische landen over te zetten.