Stamelen tijdens de dienst
Door J. Visscher en G. ten Voorde
VOLENDAM – Kerken in Volendam dragen hun steentje bij aan de opvang van slachtoffers en nabestaanden. De pastoor en de dominee zijn deze dagen te vinden op het stadskantoor van Edam-Volendam.
Pastoor H. van der Hulst is „ontdaan en verslagen.” „Deze ramp veroorzaakt grote brokken in Volendam”, zegt de pastoor in zijn met kerstkaarten versierde woning naast de Mariakerk. Gistermorgen rond acht uur werd Van der Hulst gebeld. „Iemand zei dat de Hemel de lucht in was gevlogen. Ik dacht dat de beller niet helemaal goed was en dacht: Hou op met je flauwekul! Pas later realiseerde ik me dat het ging om café Het Hemeltje. Ik heb 's nachts wel politiesirenes gehoord, maar die bracht ik in verband met de gladheid.”
De preek die Van der Hulst gemaakt had voor de eucharistieviering van gisteren heeft hij niet gehouden. „Ik had een mooi overzicht gemaakt van alles wat er in 2000 is gebeurd. Dat overzicht heb ik maar aan de plaatselijke krant van Volendam overgedragen. Tijdens de voorbede heb ik extra stilte ingelast ter herdenking van de ramp.”
Van der Hulst kent de meeste, zo niet alle jeugdige slachtoffers. „Van de 12.000 mensen in onze parochie is eenderde jeugd. Ik ken die lieve kinderen. Een van die jongens, een lange knul, is misdienaar en kwam op nieuwjaarsdag om elf uur 's ochtends trouw naar de kerk. Terwijl hij een paar uur eerder in het brandende café is geweest.” De pastoor wijst bezoek aan kroegen niet af. „Kijk, ik keur dronkenschap niet goed, maar de meesten gaan er niet naartoe om dronken te worden. Bedenk dat de meeste jongelui naar cafés gaan. Als je niet gaat, kom je in een isolement.”
Ook zal de pastoor naar aanleiding van de ramp niet expliciet over eeuwigheidszaken en de bestemming van de mens spreken. „Ik hou niet van dat donkere gedoe. Met eeuwige bestemming moet je niet bij de mensen aankomen. Dan zeggen ze: Hoepel op. Ik hou niet van preken. Ik ben twaalf jaar melkboer in Amsterdam geweest en wil niet boven de mensen gaan staan. Niet iedereen is even lief, maar de blijde boodschap is er ook voor sloebers. Ik hou van blije mensen, van de blijde boodschap. Ik geloof dat onze Heer barmhartig zal zijn.”
Volgens de pastoor vergeet de jeugd de rooms-katholieke kerk niet. „Bij bijzondere gebeurtenissen weten ze met te vinden. Ik heb afgelopen jaar zo'n 180 kinderen gedoopt. En het komende jaar krijgen ongeveer 180 jongelui het vormsel.”
Pastoor Van der Hulst is gisteren doorlopend gebeld in verband met de ramp. „Ik heb nog geen vijf minuten rust gehad. Net ben ik door het AMC gebeld. Een gewond meisje noemde mijn naam. Dat vind ik mooie dingen. Vanmorgen vroeg iemand me of ik naar z'n schoonmoeder kon gaan om haar te troosten, want een van haar kleinkinderen is betrokken bij de ramp.” Vanavond om zeven uur is er een wake in de Mariakerk, ter gedachtenis aan een jongen die bij de brand is omgekomen.
Rampenplan
De zorgvuldig voorbereide nieuwjaarstoespraak van de hervormde ds. J. W. Blankert verdween gisteren in een la. De onverwachte gebeurtenissen aan de haven doorkruisten de plannen van de predikant. „Ik heb gemediteerd over Psalm 13”, vertelt hij in het stadskantoor. Halverwege het gesprek breekt hij af. „Het wordt te persoonlijk.”
Volgens ouderling van dienst J. van Strijen was het gisterochtend een „zeer geïmproviseerde” bijeenkomst in de hervormde kerk. Drukbezocht werd de dienst niet. „Velen zijn niet op komen dagen. De mensen hebben op dit moment wel even iets anders aan hun hoofd.”
De hervormde predikant nam geheel Psalm 13 als uitgangspunt van zijn toespraak. „Het was een stamelen, een zoeken naar woorden. Het was meer geest dan Woord. De dominee stelde de vraag: Wil God dit? Nee, zei hij. Dit kan niet van God komen. De dienst was één roep om God. De dominee heeft tegelijk ook zijn hoop en verwachting uitgesproken”, aldus Van Strijen. De hervormde gemeente heeft op dit moment nog geen plannen voor een herdenkingsdienst ter nagedachtenis van de slachtoffers.
De hervormde gemeente maakt momenteel gebruik van een zogenaamd pastoraal rampenplan. Vlak voor Kerst heeft de classis het plan voor een gecoördineerde aanpak van pastorale hulp bij rampen naar de gemeenten in Noord-Holland rondgestuurd. Initiatiefnemer van het project is ds. Blankert. Juist hij moet er als eerste gebruik van maken.
