Weerwoord: Kerk middenin samenleving?

Er zijn diverse oorzaken voor deze ontwikkeling in de verhouding tussen kerk en samenleving aan te wijzen. Is de houding van de kerk niet te veel naar binnen gericht, waarbij in de reformatorische kerken de laatste eeuwen het accent veelal viel op leerstellige verschillen en daarmee verbonden scheuren en breuken? Het is niet ondenkbaar dat daardoor het zicht op de missionaire roeping van de kerk in deze wereld verduisterd is. Dat raakt de kerk zelf. We zijn druk met andere zaken. Er wordt vaak meer gestreden over de belofte dan dat er geleefd wordt uit het onuitputtelijke heil dat daarin besloten ligt. Die attitude is vaak beeldbepalend voor de maatschappelijke kijk op de kerken in de Biblebelt.

Als tweede oorzaak valt te wijzen op het eenzijdige accent op het persoonlijke heil. Het grotere Bijbelse kader van redding en verlossing is veelal versmald tot de verhouding tussen God en de enkele mens. Het belang van het ego in kerk en samenleving is opvallend, waarbij overigens de te realiseren persoonlijke doelstellingen inhoudelijk mijlenver uiteen liggen. Klinkt in de verkondiging en de beleving van het heil wel voldoende de enorme reikwijdte van Gods verlossend handelen door? Versmalling leidt hier maar al te vaak tot verschraling, waarbij de Bijbel eigenlijk niet van kaft tot kaft koersbepalend blijkt te zijn.

Zijn ten derde de houding en het spreken van de kleinere reformatorische kerken niet te veel gestempeld door het apologetische offensief, waarbij vooral – overigens vaak terechte – waarschuwingen aan de wereld doorklinken? Het gevaar dreigt dan dat er een overaccentuering optreedt van het aspect niet van de wereld te zijn. Dat gaat dan ten koste van het wel in de wereld zijn. Zo komt de boodschap van de kerken maar al te snel over als wereldvreemd. De kerk is in de ogen van de wereld zelfingenomen en bemoeizuchtig. Men meent arrogantie te bespeuren, evenals claimgedrag ten aanzien van de echte ethiek.

Ten vierde zijn christenen mogelijk te weinig een leesbare brief, een zoutend zout en een lichtend licht. Valse schaamte kan remmend werken. Mede daardoor wordt verkeerde beeldvorming bevorderd en blijven kansen op correctie onbenut.

Hoe kan dat anders worden? We zullen de Bijbel weer biddend moeten gaan lezen, echt van kaft tot kaft. Dan ontvangen we geestelijk zicht op Gods heilswerk van schepping, verlossing en voleinding. Dan zal ons al in het Oude Testament het missionaire karakter opvallen, waarbij God het heil van de volkeren beoogt. Dat begint al in Genesis. We krijgen weer oog voor de heilshistorische verbanden binnen de Godsopenbaring. Dat heeft implicaties voor de plaats en boodschap van het huis van God in Zijn wereld. Als die missionaire boodschap aan Israël en de kerk ons persoonlijk gaat raken, dan kan het niet anders of er komt in ons leven heilige verwondering over de genade. Zo wordt de kerk steeds meer een getuigende gemeenschap van gunnende mensen met liefdevolle harten. Dat raakt allereerst de eer en lofprijzing van God als het hoogste scheppingsdoel. Dat betreft niet minder het heil van onze naaste, ook in de breedste (maatschappelijke) verbanden, waarvan wij zelf onlosmakelijk deel uitmaken.

Bij Zijn afscheid heeft Jezus het „gaat dan henen” onontwijkbaar en veelbelovend laten klinken. Die opdracht is A.D. 2020 nog hoogst actueel. Wat is het troostvol dat dit Bijbelwoord van Mattheüs 28 in feite de vorm heeft van een brug met twee pijlers. Het zendingsbevel rust enerzijds op de macht die aan Jezus is gegeven (vers 18) en anderzijds op Zijn blijvende nabijheid bij Zijn kerk (vers 20).

De auteur is emeritus hoogleraar Nieuwe Testament aan de Theologische Universiteit Apeldoorn. Weerwoord gaat in op vragen over het christelijk geloof. >>rd.nl/weerwoord

Weerwoord: Kerk middenin samenleving?

Opinie

RD.nl in uw mailbox?