Theologenblog: Meebuigen of niet

Op Prinsjesdag heeft de regering haar plannen gepresenteerd. Een pakket waarover flink is onderhandeld. Dat is een ingewikkeld proces, zeker voor een coalitie die uit vier partijen bestaat. Elke partij heeft zijn eigen agenda, waardoor compromissen onvermijdelijk zijn. Voor de achterban kan dat ingewikkeld zijn. De verwachtingen zijn hooggespannen en de uitkomsten kunnen dan tegenvallen.

Lili en Howick mochten uiteindelijk toch in Nederland blijven, maar een ruimhartiger kinderpardon zit er helaas niet in. Een doortastend klimaatbeleid evenmin, want het mag niet te veel kosten, voor de burgers in dit werelddeel dan, welteverstaan. Bij het al dan niet afschaffen van de dividendbelasting gaat het intussen om slikken of stikken.

Regeren is geven en nemen. Meebuigen op het ene dossier kan winst opleveren op het andere. Dat lukt alleen als je zelf aan tafel zit.

Natuurlijk brengt dat gewetensvragen mee. Hoe ver kun je meebuigen met een neoliberale agenda zonder ontrouw te worden aan je eigen overtuigingen?

Het dilemma is vergelijkbaar met dat waarmee Naäman worstelt (2 Koningen 5). Nadat hij bij de God van Israël genezing heeft gevonden, wil hij nooit meer offers brengen aan andere goden (vers 17). Naäman kan zich alleen niet onttrekken aan zijn verantwoordelijkheid om zijn koning te begeleiden in de tempel van Rimmon en daar met hem mee te buigen. Zijn breedsprakigheid onderstreept hoezeer Naäman spanning ervaart met wat nu zijn eigen geloofsovertuiging is (vers 18).

Dit spanningsveld is herkenbaar. In een seculiere samenleving moet ook een christen steeds weer afwegingen maken. Zeker als je politieke of bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt. Waaraan kun je nog meewerken en waar zou je een grens moeten trekken, wil je je eigen geloofwaardigheid niet verliezen? Het kan soms stevig schuren met je geloof.

De reactie van Elisa op de worsteling van Naäman is opmerkelijk. Geen verwijt van halfslachtigheid. Hij spreekt geen afkeuring, maar ook geen goedkeuring uit. De profeet wenst hem Gods vrede toe (vers 19). Kennelijk in het vertrouwen dat God zelf Naäman wel de weg zal wijzen.

Ook bij participatie in een seculiere samenleving is het niet altijd zo eenduidig wat God van je vraagt. Wie niet zelf de last van de verantwoordelijkheid draagt, kan gemakkelijk roepen wat christenen in zulke situaties moeten doen. In geen geval meebuigen! De beste stuurlui staan altijd aan wal. Maar God gaat met iedereen een eigen weg. Dat is niet altijd de gemakkelijkste weg. Die weg kan soms ook zijn dat je vooral op je post moet blijven, om daar te proberen het zaad van Gods Rijk te zijn. Al moet je soms vuile handen maken.

Het grootste risico dat je als christen in een seculiere samenleving loopt, is niet dat je geen pasklare antwoorden meer hebt op alle vragen. Het is eerder dat je het spanningsveld van Naäman niet meer ervaart. Óf omdat je in je eigen christelijke bubbel leeft, óf omdat je al zo ver bent meegebogen in de neoliberale tempel, dat je jezelf niet eens meer de vraag stelt of zich dat nog wel laat rijmen met je eigen geloofsovertuiging.

Graag val ik daarom de koning bij als het om onze politici en bestuurders gaat: U mag zich in uw werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en om kracht en Gods zegen voor u bidden.

De auteur is bijzonder hoogleraar op de Henk de Jong-leerstoel ”Bijbelonderzoek en christelijke identiteit” aan de Theologische Universiteit in Kampen. Hij schrijft dit blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.

Theologenblog: Meebuigen of niet

Opinie

RD.nl in uw mailbox?