Brexit kan spanningen in Noord-Ierland doen herleven

Vorige week was ik op werkbezoek in Ierland. Daar sprak ik met tal van mensen over de brexit. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken en Handel, Coveney, was deze week eveneens op reis: hij bezocht in Den Haag zijn Nederlandse collega minister Blok. (Noord-)Ierland staat prominent op de politieke agenda, omdat de brexit zowel voor Ierland als voor Noord-Ierland grote gevolgen kan hebben.

In Nederland en Brussel zijn wij ons minder bewust van een bijkomend effect van het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU, namelijk de negatieve gevolgen die dit kan hebben voor het zogenaamde Goede Vrijdagakkoord, het vredesakkoord tussen de rooms-katholieken en protestanten in Noord-Ierland dat in 1998 werd gesloten.

Na vele jaren van strijd is er nu al twintig jaar lang een overeenkomst tussen de betrokken overheden en vertegenwoordigers van de katholieken en protestanten in Noord-Ierland. De voormalige Amerikaanse president Bill Clinton was in Ierland om de herdenking van die historische overeenkomst uit 1998 bij te wonen. Met zijn aanwezigheid bekrachtigde hij het belang van het akkoord. De balans in Noord-Ierland tussen de diverse bevolkingsgroepen is echter wankel.

Terugval

Door de brexitdiscussie zijn in Ierland en Noord-Ierland oude vragen en uitdagingen weer voluit op tafel gekomen. Dat zijn vragen zoals: Wat voor gevolgen zal de brexit hebben voor de binding van Noord-Ierland aan het Verenigd Koninkrijk? Welk effect zal een ”soft border” (zachte grens) hebben op de interne verhoudingen in het land? (Londen wil na de brexit zo’n grens, waarbij er geen grensposten komen tussen Ierland en Noord-Ierland.) Maar ook: wat gaat een ”hard border” (echte grens) tussen Ierland en Noord-Ierland betekenen voor de economieën en de onderlinge én interne verhoudingen? Wat wordt dan de positie van de Noord-Ierse Democratic Unionist Party, de protestantse partij die gedoogsteun geeft aan de regering-May?

Deze indringende vragen leven sterk in Ierland. De beantwoording ervan hangt direct samen met de onderhandelingen tussen de EU en Groot-Brittannië. Dus moet er tijdens die gesprekken duidelijkheid over komen. Komen die antwoorden er niet of komen er antwoorden die voor één of meer groeperingen zeer ongewenst zijn, dan zullen de aloude spanningen in Noord-Ierland direct herleven.

George Mitchell, de vroegere Amerikaanse senator die destijds de onderhandelingen over de totstandkoming van het vredesakkoord leidde, zei deze week in de Ierse pers: „De Goede Vrijdagovereenkomst moet overeind blijven in de brexitonderhandelingen. Gebeurt dat niet, dan riskeren we een terugval naar het geweld in Noord-Ierland van de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw.”

Visserij

Tijdens mijn werkbezoek heb ik ook veel aandacht besteed aan de visserij. Net als in Nederland worden in Ierland bepaalde sectoren door de brexit mogelijk harder getroffen dan andere. Met name de Ierse visserij kan worden geraakt.

De Ieren delen belangrijke visgronden met onder anderen de Britten. Bovendien is het Verenigd Koninkrijk een belangrijke afzetmarkt voor heel wat vissoorten. De Ierse situatie lijkt, als het hierom gaat, veel op de Nederlandse.

De Ierse visserijsector hoopt dat de belangen van de sector tijdens de brexitonderhandelingen overeind blijven. Net als hun Nederlandse collega’s zijn de Ierse vissers zich ervan bewust dat de visserij qua omzet geen grote economische sector is. Maar ze is wel van vitaal belang voor talrijke dorpen, steden en regio’s.

Het mag dan ook niet gebeuren dat de belangen van de visserij het uiteindelijk afleggen tegen ‘grotere’ belangen, zoals die van het internationale bedrijfsleven. Dit is ook mijn insteek in het Europees Parlement, waar we de afgelopen maand ten gunste van onder meer de visserij een stevige brexitresolutie hebben opgesteld.

Samenwerking

Nederland en Ierland zullen de directe effecten van de brexit zeker gaan merken, meer nog dan andere EU-lidstaten. Het is daarom nodig dat Nederland, Ierland en de overige EU-lidstaten elkaar in het debat hierover vasthouden. Dat is van belang voor diverse economische sectoren, waaronder de visserij, en onmisbaar ter voorkoming van de opleving van aloude spanningen in Noord-Ierland.

Minister Blok en zijn Ierse collega Coveney zullen in Den Haag genoeg te bespreken hebben gehad.

De auteur is lid van het Europees Parlement voor ChristenUnie-SGP en ECR-fractiewoordvoerder visserij.

Brexit kan spanningen in Noord-Ierland doen herleven

Opinie

RD.nl in uw mailbox?