„Nieuw liedboek mes in de rug”

De kerkmusicus en componist uit Lochem doet zijn uitlatingen in het laatste nummer van het blad Woord en Dienst , opinieblad voor de Protestantse Kerk in Nederland. Volgens hem wordt er door de redactie van het nieuwe liedboek een „wissel omgezet.” Dit vindt hij „zeer betreurenswaardig.” Hij doelt op het feit dat ook het liedrepertoire uit de evangelicale traditie een plek krijgt in de nieuwe bundel. „Waarom? Omdat die liedjes populair zijn. Omdat de liedboekredactie zeker niet elitair wilde overkomen. Omdat de liedboekredactie gebrek aan visie heeft.”

Sinds 2008 werkt de Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied (ISK) aan de opvolger van het Liedboek voor de kerken uit 1973. Acht werkgroepen en een redactie –bijna zeventig medewerkers– hebben een groot aantal liederen geselecteerd voor de bundel. Momenteel verkeert het project in de eindfase. Op zaterdag 25 mei wordt het ”Liedboek. Zingen en bidden in huis en kerk” in Monnickendam gepresenteerd.

Degenen die de acht werkgroepen bemanden, sloten zo’n twee jaar geleden hun selectiewerkzaamheden af. Nadien is een dertienkoppige redactie bezig geweest om uit het materiaal dat de werkgroepen aanleverden een bundel samen te stellen.

Dirk Zwart participeerde zelf in de werkgroep die nieuwe Nederlandse liederen moest uitkiezen. Dat heeft hij met vreugde gedaan, zegt de kerkmusicus in een interview op zijn website waarin hij zijn column in Woord en Dienst toelicht. Zijn kritiek richt zich dan ook op de manier waarop de redactie daarna te werk is gegaan. Die heeft de keus gemaakt om ook „een deel van het pop-achtige repertoire in het boek op te nemen, een paar Psalmen voor Nu en een aantal opwekkingsliederen en andere op popmuzikale leest geschoeide liederen.”

Als voorbeeld noemt Zwart het lied ”Abba Vader”, een „smartlap” die „te banaal” is voor de kerk. Volgens hem meet de redactie bij zo’n opwekkingslied ineens met een heel andere maat. „Omdat het zo populair is, neemt men het op.”

Zwart vindt dat de redactie met deze keus de kerk en de kerkmuziek een slechte dienst bewijst. „Voor mij als kerkmusicus, die in de praktijk het niveau van het kerklied moet verdedigen, voelt die sanctionering en canonisatie van het pop-achtige lied als zijnde geschikt voor de kerk als een soort mes in de rug. Want als het in het liedboek staat, dan zal het wel goed zijn.”

Hij noemt de werkwijze van de redactie een „knieval voor het publiek die de kerk onwaardig is.” Het liedboek moet volgens hem een boek zijn „voor het volk, maar wel met kwaliteit.” Als je „ruimte geeft aan relipop, sanctioneer je ook gebrek aan kwaliteit, oppervlakkigheid en banaliteit.”

Drs. Klaas Holwerda, secretaris van de ISK, zegt namens de stichting dat hij het betreurt dat Dirk Zwart op deze manier naar buiten treedt met zijn kritiek op de werkwijze van de redactie. „De leden van redactie en werkgroepen hebben gewerkt vanuit een meervoudige loyaliteit die verder kijkt dan eigen voorkeuren en ook beloofd niet publiekelijk commentaar te geven op het redactionele werk of keuzen die niet de hunne waren. Wij constateren dat Zwart die belofte geschonden heeft.”

Drs. Holwerda wil niet via de media met Zwart in discussie gaan. Wel geeft hij aan dat de ISK zich niet herkent in de voorstelling van zaken die Zwart geeft, bijvoorbeeld dat de redactie met twee maten zou meten. „De werkgroepen en de redactie hadden een opdracht van de ISK en de ISK had die opdracht ontvangen van de deelnemende kerken. Die opdracht was duidelijk omschreven wat betreft de grote verscheidenheid van het te onderzoeken materiaal en de eisen waaraan de liederen moeten voldoen. De eis van kwaliteit heeft de redactie over de volle breedte van het liedrepertoire gehanteerd; uiteraard wel met aandacht voor het eigene van elk genre. Geen enkel lied is enkel vanwege geliefdheid geselecteerd.”

Zwart schetst een karikatuur die niet overeenkomt met de wijze waarop er gewerkt is, zegt de ISK-secretaris. „Het bestuur heeft geconstateerd dat de redactie heel zorgvuldig te werk is gegaan. Ook rond een melodie van Zwart die niet opgenomen is; overigens niet omdat de melodie als zodanig niet goed zou zijn, maar vanwege problemen in de woord-toonverhouding. Daar mag hij het mee oneens zijn. Maar hij had dat niet op deze manier naar buiten mogen brengen.”

„Nieuw liedboek mes in de rug”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?