Dat betoogde ds. P. C. Hoek zaterdag in de Bethelkerk in Lunteren voor organisten, ouderlingen en kerkvoogden van de Hersteld Hervormde Kerk tijdens de derde organistendag van de HHK. Er kwamen een kleine honderd bezoekers op de dag af.

Ds. Hoek, docent praktische theologie aan het Hersteld Hervormd Seminarium aan de VU in Amsterdam, hield een lezing over ”De organist en/in de eredienst”. „Het is de taak van de organist om de prediking in de begeleiding weerklank te geven”, stelde hij. „Calvijn leert ons dat het zingen in de eredienst een gewichtige plaats heeft. Het is de dienst der gebeden, waarin de gemeente biddend het hart opheft tot God. Volgens Calvijn dient de uiterlijke handeling vergezeld te gaan met de wijding van het hart. Dat stelt organisten voor de vraag in welke gezindheid zij spelen. Zelfs in de allerheiligste dingen is ons hart vaak ongewijd.”

In zijn lezing ging ds. Hoek met name in op de praktijk van het begeleiden van de gemeentezang. „In het zingen gaat het om de gemeente. Zij richt zich tot de Heere. Organisten staan de gemeente daarin terzijde: voorgaand, helpend en dienend.” Vanuit dat gezichtspunt wees de predikant de aanwezigen erop dat op de momenten dat de gemeentezang bedoeld is als gezongen antwoord op het Woord, bijvoorbeeld na de lezing van de wet, de organist de gemeente met een bondig voorspel op het zingen heeft voor te bereiden.

Verder gaf de docent aan dat zowel muzikaliteit als fijngevoeligheid onmisbaar is voor een organist. „De ene keer vragen de laatste zinnen van de prediking om een direct antwoord van de gemeente. Een volgende keer moet de gemeente als het ware even op adem komen. Een goede organist weet de toon te treffen die in de prediking al is aangeslagen en gaat verder waar de prediking stopte.”

De dag in Lunteren werd geopend door ds. C. J. P. van der Bas (Kruiningen), voorzitter van de Werkgroep Eredienst & Organist van de HHK. Hij mediteerde over Psalm 95. De predikant wees erop dat de dichter van deze psalm aan de ene kant de gemeente oproept om te zingen met blijdschap om Wie de HEERE is in schepping en herschepping. Aan de andere kant roept de psalmdichter op om de houding aan te nemen die ons past tegenover de Heere. „Die dubbele roep moet vanaf de orgelbank ondersteund worden, opdat de gemeente zich door het orgelspel gedrongen weet om te juichen en te knielen.”

Ds. Van der Bas en kerkvoogd J. W. van Soest presenteerden namens de Werkgroep Eredienst & Organist tijdens een workshop voor kerkenraden en kerkvoogdijen een aantal documenten die behulpzaam zijn bij het benoemen van organisten. Naast een aanstellings- en instructiebrief voor organisten, zat daar ook een richtlijn voor de benoemingsprocedure van organisten bij. Verder presenteerden zij een aantal aandachtspunten om een overleg tussen organisten en kerkenraad of kerkvoogdij te initiëren.

Daarnaast was er een aantal workshops voor organisten. Gert van Ginkel, organist te Maartensdijk, inventariseerde in een workshop welke bladmuziek organisten het meest gebruiken en elkaar aanbevelen. Aalt Leusink, organist te Nieuwleusen, en Wouter Schalkoort, organist te Lunteren, gingen in hun workshop aan de slag met het improviseren van een voorspel.

In de workshop ”Het psalmbriefje en de voorbereiding” ging Henri Pool, organist te Moerkapelle, in op het thuis voorbereiden van de liturgie. De deelnemers stelden vast dat de juiste voorbereiding niet op de orgelbank, maar in stilte aan de keukentafel begint; met gebed, Schriftlezing en het doornemen van de psalmverzen. Pas als de organist het karakter en de plaats van het psalmvers duidelijk heeft, kan hij of zij aan de slag met registratie en voorspel.

Het was inmiddels voor de derde keer dat de organistendag van de Hersteld Hervormde Kerk werd gehouden. Het is de bedoeling dat de werkgroep Eredienst & Organist verder blijft gaan met het organiseren van deze dag op de laatste zaterdag van januari.

Predikanten en organisten HHK in gesprek over samenwerking

Muziek

RD.nl in uw mailbox?