Museum Speelklok verwerft orgelklok met muziek van Händel

Het museum is trots op de monumentale klok en roemt het imposante voetstuk van mahoniehout, de daarop geplaatste koepel van messing en ebbenhout en de rijk beschilderde wijzerplaten. Van nog groter belang is het binnenwerk, met 96 orgelpijpen, 4 registers en 10 melodieën die niemand minder dan Händel (1685-1759) speciaal componeerde voor mechanische orgels in klokken. Er wordt nog nader onderzoek gedaan naar de achtergrond van deze melodieën van Händel. Van de muziekstukken die de Engelse componist speciaal voor deze rijkeluisklokken componeerde zijn ook bladmuziekuitgaven gemaakt. Organisten maken daar dankbaar gebruik van. Want hoewel Händel in zijn tijd gold als een van de grootste organisten, heeft hij nauwelijks orgelmuziek nagelaten.

Händel was niet de enige die muziekstukken liet programmeren in klokken. Ook bekende componisten als Haydn, Mozart en Beethoven schreven muziek voor mechanische instrumenten met pijpen.

De kunstwerken van de koninklijke klokkenmaker Charles Clay uit Londen waren in het 18e-eeuwse Nederland geliefde objecten. De orgelklok die nu in Utrecht staat, was vanaf 1766 in bezit van Gerrit Braamcamp (1699-1771), een succesvolle Amsterdamse distillateur, houthandelaar en kunstverzamelaar. Het uurwerk maakte deel uit van het alom geroemde kunstkabinet dat Braamcamp inrichtte in zijn woning aan de Amsterdamse Herengracht. Met zijn kunstschatten trok de koopman veel gasten, van heinde en ver. De orgelklok van Clay moet hoge ogen hebben gegooid. Vervolgens maakte het uurwerk een reis door Europa en kwam in bezit van verschillende –deels koninklijke– eigenaren, om uiteindelijk te worden opgenomen in de kunstverzameling van de Fransman Robert de Balkany. Zijn hele collectie werd in september 2016 geveild in Parijs, zodat Museum Speelklok de klok weer naar Nederland kon halen.

Wie de nieuwste aanwinst van het museum wil bekijken, moet snel zijn: de orgelklok is tot en met zaterdag 12 november te bezichtigen, hoewel in zwijgende toestand. Daarna gaat de klok voor langere tijd uit de vaste opstelling, omdat kast en instrument worden gerestaureerd. Het is nog niet bekend wanneer de klok weer terugkomt, maar de restauratie zal zeker een jaar gaan duren. Het museum belooft de Braamcamp-Händel-Clayklok daarna in zijn volle glorie te tonen en te laten spelen voor het publiek. Op deze manier kan de muziek die Händel halverwege de 18e-eeuw componeerde, tot in het kleinste detail, nog steeds tot klinken worden gebracht. Authentieker kun je een uitvoering van Händels muziek niet krijgen.

Museum Speelklok verwerft orgelklok met muziek van Händel

Muziek

RD.nl in uw mailbox?