Risico oudere op SEH beter in beeld

De bedoeling is op een wetenschappelijke manier de zorg voor ouderen op de spoedeisende hulp –en daarna– te verbeteren. „De ene 80-jarige kan een heel ander risicoprofiel hebben dan de andere”, vertelt Jelle de Gelder. Hij is arts-onderzoeker ouderengeneeskunde in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en vanaf het begin nauw betrokken bij de ontwikkeling van een speciale app waarmee zorgverleners op de SEH aan de slag kunnen om risico’s bij ouderen in kaart te brengen.

Meer opnames

Dat is hard nodig, want het aantal ouderen dat op de spoedeisende hulp van ziekenhuizen belandt groeit en oudere patiënten lopen extra risico’s. Zo is 10 procent van de ouderen die de SEH bezoeken binnen drie maanden na dat bezoek overleden. En bij 20 tot 40 procent is het functioneren sterk achteruitgegaan. „In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld dat iemand die voorheen zichzelf kon aankleden of zelf naar het toilet kon gaan, daar nu extra hulp bij nodig heeft”, zegt De Gelder.

Het ligt niet altijd zwart-wit, weet de Leidse onderzoeker. „Zorgverleners vertrouwen nu vaak nog op hun gevoel bij het inschatten van risico’s. Op de SEH zie je iemand maar kort. Dan is het fijn als je snel houvast hebt. Door gericht een korte vragenlijst af te werken, kun je beter zicht krijgen op de situatie waarin een patiënt zich bevindt. Is hij zelfredzaam of niet? Is er thuis nog een partner of familie die kan helpen? Hoeveel medicijnen slikt de patiënt? Hoe is de patiënt binnengekomen, met eigen vervoer of met de ambulance? Is de reden van opname een valpartij? Is in het verleden de diagnose dementie gesteld?

Kwetsbare groep

Als je kunt voorspellen welke ouderen tot de kwetsbare groep behoren, kun je daarop inspelen, vertelt internist ouderengeneeskunde en projectleider Simon Mooijaart. „Dat kan al tijdens de behandeling op de SEH door het meenemen van het hoge risico in behandelbeslissingen. Door iemand bijvoorbeeld een rustige kamer te geven. Maar ook na het SEH-bezoek. Bijvoorbeeld door als de patiënt weer naar huis gaat, de huisarts of verpleeghuisarts goed in te lichten en zo nodig aanvullende zorg en hulp te regelen.”

De Gelder: „Het gaat om beperkte maatregelen gericht op een goede nazorg. Daarmee probeer je de dingen in verantwoorde banen te leiden.”

De onderzoekers hebben als hulpmiddel een screeningsinstrument ontwikkeld. Aan de basis hiervan staan gegevens uit de apop-studie, wereldwijd het grootste onderzoek naar ouderen op een SEH. Aan 1632 patiënten van 70 jaar en ouder die de spoedeisende hulp van het LUMC en van het Alrijne Ziekenhuis in Leiden bezochten, werd een vragenlijst voorgelegd. Bovendien werden alle patiënten na hun bezoek gevolgd om te kijken wie overleed en wie in functioneren achteruitging.

Jacinta Lucke, SEH-arts in opleiding en onderzoeker: „Dankzij de vragenlijst kregen wij direct bij iemands binnenkomst een beeld van het medicijngebruik, de thuissituatie, de mobiliteit, valrisico en eventuele tekenen van verwardheid van de patiënt. Deze gegevens hebben een goede voorspellende waarde voor hoe het verder zal gaan met de patiënt.”

Het screeningsinstrument is inmiddels beschikbaar als app waarin risico’s zijn gekoppeld aan voorlopige adviezen. Op dit moment werken de onderzoekers samen met onder anderen huisartsen, ziekenhuisartsen en SEH-zorgverleners aan de vraag welke maatregelen bij patiënten met een hoog risico het beste zijn.

Daarnaast is het de bedoeling zorgverleners extra te gaan scholen, zodat ze beter kunnen inspelen op de eigenschappen en behoeften van oudere patiënten.

De Gelder: „We willen de app ook nog verder optimaliseren en deze integreren in het patiëntenzorgsysteem. We streven ernaar dat de meeste SEH’s ons screeningsinstrument binnen een jaar kunnen gaan gebruiken.”

Risico oudere op SEH beter in beeld

Gezondheid

RD.nl in uw mailbox?