„Zelfs tsaar Peter de Grote bezocht project Francke”

Dr. Van den Berg schreef het boek ”Francke, een piëteitsvol piëtist”, dat maandagmorgen werd gepresenteerd aan het begin van een kerkhistorische reis naar Duitsland van de Vrienden van Heidelberg en Dordrecht. De deelnemers krijgen het boek cadeau. Later in het jaar ontvangen alle abonnees van Protestants Nederland de uitgave.

Het reisgezelschap doet plaatsen als Berlijn, Bremen, Maagdenburg en Halle aan. In Halle zien zij het levenswerk van Francke (1663-1727): de Frankeschen Stiftungen, een complex van tientallen gebouwen die de eeuwen verduurd hebben.

Dr. Van den Berg ziet ze niet voor de eerste keer. Hij deed in Halle archiefonderzoek voor zijn boek. De docent en kerkhistoricus constateerde dat in ons land een biografie over de bekende Duitse predikant ontbrak. „Zijn naam verscheen hooguit in pedagogische handboeken en paragrafen over opwekkingsbewegingen, terwijl hij zo belangrijk was en er ontzettend veel aan bronnen beschikbaar is.”

Bij Francke ligt het accent op het persoonlijk geloof in God, stelt de Nederlandse biograaf. „De predikant merkte dat velen in zijn omgeving tevreden waren met de leer van Luther, terwijl ze de rechtvaardiging van de goddeloze in hun eigen leven niet kenden. Toen Francke deze persoonlijke toepassing preekte, werd hij op veel plaatsen tegengewerkt, onder meer door de universiteit van Erfurt. Dat verhinderde hem echter niet om door te gaan op de ingeslagen weg.”

Francke had daarnaast oog voor de noden van zijn tijd, aldus dr. Van den Berg. „In Hamburg ontfermde hij zich over weeskinderen en opende hij een zondagsschool. In Halle bond hij de strijd aan met drankzucht. Een gift stelde hem in staat zijn werk uit te breiden. Uiteindelijk kwamen er een weeshuis, scholen, internaten, een kweekschool voor de opleiding van onderwijzers, een drukkerij en een apotheek. Er verrees een complete schoolstad. Daarin leefden 2500 mensen.”

Het viel dr. Van den Berg op dat Francke een uitgebreide correspondentie voerde, niet alleen met mensen in Halle en omgeving, maar ook daarbuiten. „Hij had contacten in Oost-Europese landen als Polen en Hongarije en verspreidde daarheen via zijn drukkerij goede lectuur. Hij was ook actief op het gebied van de zending. Vanuit Halle werden zendelingen uitgestuurd naar India en Pakistan, en naar Zuid-Amerika.”

Francke had ook contacten met hooggeplaatste personen, onder anderen met het Brandenburgse koningshuis. Koning Frederik Willem I van Pruissen bezocht de Stiftungen diverse keren. „Francke stond zelfs in contact met de Russische tsarenfamilie. Op zijn terugreis vanuit Nederland naar Rusland heeft tsaar Peter de Grote Halle aangedaan en heeft hij Francke gesproken.”

Vijfduizend

De Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht heeft 5000 boeken laten drukken om cadeau te geven op middelbare scholen in Duitsland en Zwitserland, zo deelde Marius Timmermans, coördinator van de kerkhistorische reis en adviseur van de Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht, maandag mee. In ”Luther für heute” staan passages uit Luthers werken.

De hersteld hervormde predikant ds. P. den Ouden en prof. dr. W. van Vlastuin, hoogleraar theologie en spiritualiteit van het gereformeerd protestantisme aan de Vrije Universiteit Amsterdam, verzorgden inleidingen voor het 100 bladzijden tellende boek.

>> francke-halle.de

„Zelfs tsaar Peter de Grote bezocht project Francke”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?