Verleden tastbaar in Schildkerk Rijssen

De dikke pilaren in de kerk maken direct duidelijk dat de Schildkerk een historisch gebouw is. Met een beetje moeite zie je de verschillende aanbouwen in het interieur terug.

Het zijn de details die duidelijk maken dat de kerkenraad zuinig is op het verleden. Dan gaat het niet direct om de fraaie verflaag op de wanden, de muren, de plafonds en de banken, maar vooral om voorwerpen. De oude middeleeuwse doopvont –die ook een tijd dienstdeed als paraplustandaard en bloemenbak– is weer in gebruik. De gerestaureerde Bijbels uit 1929 liggen bij de kerkenraadsbanken. „Wij hechten hier waarde aan, ook al gebruiken we nu de Herziene Statenvertaling tijdens de eredienst”, zegt Jannes van de Willige, voorzitter van het college van kerkrentmeesters van de hervormde gemeente van Rijssen.

Samen met kerkrentmeester Jan Voortman en koster Jenny Zandvoort laat hij het vernieuwde kerkgebouw zien. In het voorbijgaan wijst Voortman op de inscriptie ”Ouderlingen” in een bank. De tekst is weer goed te lezen.

Vlakbij staat een grauwe zerk van een paar meter hoogte tegen een muur. Met wat inspanning zijn het jaartal 1637 en de naam ”vrouwe Van Langen” te ontcijferen. „De zerk lag vroeger in de kerk en is er ooit weggehaald. Jarenlang heeft hij ergens bij de havezate De Oosterhof gelegen. Men heeft er zelfs een stuk afgehakt. Wij hebben hem weer teruggehaald”, zegt Voortman.

In de kerk staan vier historische herenbanken. Het opvallendst zijn de Grimbergbank en de ruimte eromheen. Deze historische herenbank heeft veel sierlijk houtsnijwerk, knoppen op de hoeken en een kroon boven op de lijst. De bank komt nu meer tot zijn recht doordat andere kerkbanken verwijderd zijn. Daardoor zijn ook twee zeventiende-eeuwse graven zichtbaar geworden, laat Zandvoort zien.

Het mooiste element van de kerk vindt zij het circa 3 meter hoge grafmonument van de familie Van Ittersum, waarvan de wapens netjes in kleur zijn bijgewerkt. Ze wijst op een afbeelding in steen met doodshoofden bovenaan. „Dat beeldt het visioen van Ezechiël in het dal met de dorre doodsbeenderen uit.” Als de koster rondleidingen geeft, houdt ze hier altijd even halt.

Dat doet ze met enige regelmaat, vooral in de zomer. „Van Pasen tot de Kerst is de kerk open op donderdagavond, winkelavond, en op zaterdagmiddag. Er komen altijd wel mensen, uit Rijssen, maar ook toeristen. Als er ruimte voor is, vertel ik niet alleen over de kerk, maar begin ik ook een gesprek over het Evangelie of verwijs ik mensen in nood door.”

De kerk heeft drie functies, legt Van de Willige uit. „Ze is er in de eerste plaats voor de eredienst. Dat is het belangrijkste, en daarmee hebben we bij de renovatie ook rekening gehouden. Zo zijn de banken, die bijna honderd jaar oud zijn, van kussens voorzien zodat de kerkgangers comfortabeler zitten.

De kerk heeft verder een functie voor de hele Rijssense gemeenschap. Op 4 mei bijvoorbeeld wordt het gebouw gebruikt voor de herdenking van de Bevrijding, waarbij predikanten van diverse kerkverbanden het woord voeren. Verder worden er onder andere concerten op het Flentroporgel gegeven. Iedere Rijssenaar weet de weg naar de Schildkerk.”

Ten slotte heeft de kerk een functie als rijksmonument. Van de Willige merkt op dat het daarbij niet alleen om de stenen gaat maar vooral om het werk van God. „Vanaf de kerstening van Rijssen is op deze plaats het Evangelie verkondigd. Al die tijd heeft hier zondag aan zondag de prediking van Gods Woord geklonken. De Heere heeft bemoeienis gehad met Rijssen en Hij heeft die nog. Dat willen we laten zien met het terugbrengen van de historie.”

Oudste kerk van Rijssen

De Schildkerk is de oudste kerk van Rijssen. Zij heeft in het verleden twee grote verbouwingen ondergaan. Omstreeks het jaar 1517 is de kerk uitgebreid met een zijbeuk. Een rij ronde pilaren maakt deze uitbreiding zichtbaar. In 1925 volgde een tweede grote uitbreiding. Daarna heeft de hervormde gemeente gekozen voor het bouwen van nieuwe kerken. In 1931 verrees de Westerkerk, in 1970 volgde Kerkelijk Centrum Sion. In 1988 kwam de Hoeksteen tot stand en in 2000 Kerkelijk Centrum De Ark. De Westerkerk is weer verkocht, aan de hersteld hervormde gemeente. De Schildkerk telt ongeveer 1200 zitplaatsen. ’s Zondags zijn er drie kerkdiensten, twee ’s morgens en één ’s avonds. Naar schatting wordt elke dienst bezocht door zo’n duizend kerkgangers.

Verleden tastbaar in Schildkerk Rijssen

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?