Kunstenaar legt houtsnedes en Openbaringboek op handdrukpers

Zijn werkkamer vol boekenkasten verraadt nog weinig van liefde voor ambachtelijke boekdrukkunst. Toch ging met de uitgave van Openbaring een langgekoesterde wens in vervulling, vertelt de kunstenaar uit het Groningse Ten Post. Bijna het hele proces van het uitdenken tot het maken van het exclusieve eindproduct, hield hij in eigen hand.

De editie –zo’n 33 bij 46 centimeter groot, 36 bladzijden– is in feite een heruitgave van Dürers ”Apokalyps” uit de late Middeleeuwen. In 1498 verscheen die uitgave in het Latijn en Oudduits. Dürer (1471-1528) maakte vijftien houtsnedes bij het boek Openbaring. De Koning, die erg geboeid is door het werk, greep het bestaan van deze platen aan voor een eigen uitgave van de Openbaring van Johannes. „Wat mogelijk meegespeeld heeft in de keuze van Dürer voor Openbaring, is dat er in die tijd veel aandacht was voor de wederkomst van Christus. Dat was rond het jaar 1000 ook het geval, en bij de laatste eeuwwisseling opnieuw.”

De ontwerper gebruikt zogenoemd geschept papier voor zijn werk. „Net als Dürer.” Waarom? „Vanwege de kwaliteit; dit papier is van katoen gemaakt. Dat is veel duurzamer dan papier op houtbasis.” De grove randen van het papier geven het ook charme, vindt hij. De kunstenaar is kritisch op zijn eigen werk: „Alleen minieme verschillen tussen de boeken vind ik acceptabel. Anders moet het over.”

Armenbijbel

De Koning, afgestudeerd aan de kunstacademie, wilde al langer een project als deze doen. „Ik heb er weleens over gedacht om een replica te maken van de Biblia pauperum, een zogeheten armenbijbel. Die bestaat voor een groot deel uit illustraties omdat in de Middeleeuwen veel mensen niet konden lezen.” Toen hij met het werk van Dürer in aanraking kwam, was de keuze echter snel gemaakt: het moest een uitgave van het Openbaringboek worden.

De Koning maakte een gewone en een luxe versie. De oplage is bewust beperkt gehouden: „Het moet exclusief blijven, maar er zit ook ontzettend veel werk in.” Vooral de luxe variant – De Koning maakte twaalf exemplaren, 265 euro per stuk– vindt gretig aftrek.

Liefhebber

In 2013 kocht de kunstenaar een handdrukpers. De Koning dacht dat het erg moeilijk zou zijn om daaraan te komen, „maar toen vond ik er een, vier kilometer verderop.” Het drukken van de uitgave van Openbaring is zijn grootste project tot nu toe. „Het is prachtig om voor de liefhebber handgedrukte werken te maken.”

Naast zijn dagelijks werk, het opmaken van boeken voor tal van uitgevers, geeft de grafisch vormgever boeken uit. „Als iets me op een of andere manier boeit, dan wil ik het uitgeven.” ”Factotum Pers”, heet zijn „eigen uitgeverijtje”: „Manusje van alles, betekent dat onder meer.”

De Koning voelt zich vaak als een kloosterling. „Maar die eenzaamheid zie ik als iets positiefs. In m’n eentje maak ik mooie dingen.”

Wat de combinatie van de Bijbel en kunst voor hem betekent? „Veel Bijbelteksten spreken me aan, hoewel de keuze voor Openbaring vooral door de prenten van Dürer komt. Maar het is anders dan andere kunst, ja.”

In de toekomst wil De Koning misschien nog bijzondere uitgaven maken van de Bijbelboeken Esther of Prediker. „Dat zijn op zichzelf al spannende verhalen. Ook niet-christenen zullen zoiets misschien ter hand nemen.”

Bijbelvertaling

In de uitgave van het Openbaringboek gebruikte De Koning de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Dit was volgens de maker niet zozeer een bewuste keuze. „Ik ken deze vertaling, hij wordt veel gebruikt, en ik vind het contrast tussen oude platen en hedendaagse taal mooi.” Of hij misschien ook wil uitgeven in de Statenvertaling, die qua taalgebruik meer aansluit bij de oude houtsnedes? „Daar heb ik geen plannen voor, maar ik sluit het ook niet uit.”

De huidige uitgave van De Koning kwam tot stand in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG). „Een partner die onmisbaar is geweest”, zegt de kunstenaar daarover. Het NBG heeft namelijk de rechten op de tekst van de Nieuwe Bijbelvertaling. De Koning en het Bijbelgenootschap kwamen overeen dat hij de tekst van de NBV zou gebruiken; in ruil daarvoor verkoopt het NBG via zijn webwinkel een deel van de oplage.

Kunstenaar legt houtsnedes en Openbaringboek op handdrukpers

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?