Jubilerende ds. A. Talsma: Predikant moet de tijd profetisch doorlichten

Zijn huis aan het De Korverplantsoen in Gouda is vol herinneringen: aan zijn vrouw, aan zijn familie en aan de gemeente van Veenendaal. In de woonkamer staan verschillende foto’s van zijn overleden echtgenote en ook een beeldje van een halve meter hoog dat hij van haar gekregen heeft. „Ze bracht het mee uit Spanje en gaf het aan me toen ze ziek werd. Eerst dacht ik dat het loodzware beeld Ruth de Moabitische met een arm vol zaad in haar arm voorstelde. Later bleek het een grafbeeld te zijn. Ik ben er erg aan gehecht.”

Dat is hij ook aan de maquette van de Oude Kerk van Veenendaal, de kerk waar hij tot zijn emeritaat in 2004 ruim 25 jaar stond. „Ik was er predikant in een tijd dat het er op de Markt heel anders uitzag dan nu. Er waren nog niet veel uitgaansgelegenheden en er was nog geen hek om de kerk. Ik voelde me er thuis.”

Over de prediking van toen zegt hij: „Ik wilde dicht bij de tijd blijven. De gemeente van Christus leefde toen en ook nu te midden van het heidendom. Er was en is een sterke weerstand tegen het Evangelie, buiten en ten diepste ook in de kerk. Het Evangelie is voor velen een ergernis en een dwaasheid. Naast Gods vaderlijke zorg en de geborgenheid is er ook de moeite in het volgen van Jezus. Dat heeft Hij Zelf dikwijls gezegd.”

Kunstwerken

Twee kunstwerken die de woonkamer van ds. Talsma sieren, zijn afkomstig uit diens ouderlijk huis. De predikant bewaart bijzondere herinneringen aan zijn vader, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Den Haag stond en daar in zijn zwarte ambtskleding als predikant zichtbaar aanwezig was. „Mijn vader was een bevlogen mens. Ik voelde me sterk met hem verbonden.”

Het ene kunstwerk is een groot olieverfschilderij van een onbekende meester. Het toont een voorstelling uit het apocriefe boek Tobit. Te zien is de aartsengel Rafaël, die Tobias ontmoet en hem de weg wijst.

Het andere kunstwerk is een pentekening van Jan Willem Pieneman (1779-1853), over de ontmoeting van Jezus met de overspelige vrouw. Jezus staat in het midden, terwijl de vrouw geknield voor Hem zit. Eromheen staan allerlei nieuwsgierige mensen.

Ds. Talsma: „Pieneman laat het moment zien waarop Jezus de farizeeën en schriftgeleerden ontmaskert. Hier is een zachtmoedige Man, Die de vrouw in Zijn nabijheid laat komen. Profetisch doorziet Hij hoe ze Hem willen vangen in de letter van de wet, want volgens de wet moet ze gestenigd worden. Jezus dient haar tegelijk als Priester, met vergevende genade. Hij geeft Zijn bloed ook voor deze vrouw. Als Koning schenkt hij haar, die de dood verdiend had, het leven, en ontslaat Hij haar van rechtsvervolging. Hij zegt tegen haar: „Ga heen en zondig niet meer.””

Ds. Talsma probeerde zo veel mogelijk de profetische, priesterlijke en koninklijke aspecten van het Evangelie in zijn preken te benoemen. „Een predikant moet de tijd profetisch doorlichten om te zien wat er fout gaat. Het blijkt dat allerlei oude godsdiensten in onze tijd weer opkomen. Het priesterlijke heeft vooral te maken met het heenwijzen naar de Heere Jezus, Die gestorven is om verzoening te doen voor schuldige mensen. Bij het koninklijke gaat het om de wijding in het leven van de christen, vanuit de verzoening. Deze aspecten hebben alle drie een plaats in de prediking.”

Jeugd

De emeritus predikant was bijna twintig jaar voorzitter van het Ichthus College Veenendaal en van de Stichting Hervormde Scholen Veenendaal. Hij maakt zich zorgen over de opvoeding van de christelijke jeugd. „Het wordt voor ouders steeds moeilijker om zicht op hun kinderen te houden. Vroeger was er het gevaar van de tv, nu zijn de verleidingen van het internet erbij gekomen.”

De heidense goden van het Oude Testament manifesteren zich nu weer volgens ds. Talsma. „Deze afgoden sloten naadloos aan bij de menselijke natuur met haar verlangens en hartstochten. Dat gebeurt nu ook. De jongere generatie wordt geïnstrueerd door de tv-persoonlijkheden van nu. Zij zijn de nieuwe catecheten geworden, ook voor veel christelijke jongeren. Zij zeggen hoe de jongeren moeten denken over emancipatie, gezagsverhoudingen, seksuele geaardheid en dergelijke. Het christelijke gezin en de gemeenten moeten hun identiteit vasthouden.”

Ds. Talsma noemt twee terreinen waaraan de christelijke kerk naar zijn mening goed aandacht moet besteden. Het ene is de vrijetijdsbesteding. „Blijf weg van de verleidende beelden in de media, de roes van de drank en de verdovende middelen in de uitgaanswereld. Christenen worden net als Abraham weggeroepen uit de wereld, omdat hun een ander Koninkrijk wacht.”

Het andere terrein is volgens de predikant een goede invulling van de zondag, de rustdag. „Zorg dat die dag een echte rustdag is. Die mag niet gestoord worden door allerlei signalen vanuit de buitenwereld en moet doorwerken in de week. Opdat het uitzien naar het Koninkrijk van God groter zal worden. Het geloofsonderricht in de tweede dienst is daarvoor meer dan ooit nodig.”

Ds. A. Talsma

Aaldert Talsma werd op 21 januari 1941 geboren in Wierden, in het gezin van de hervormde predikant ds. H. Talsma. Drie broers werden eveneens predikant.

Hij studeerde theologie in Utrecht en deed in 1969 intrede in de hervormde gemeente van Brandwijk. In 1973 volgde Sprang-Capelle en in 1978 Veenendaal. Hier stond hij tot aan zijn emeritaat in 2004. Vervolgens ging ds. Talsma in Gouda wonen.

Het echtpaar Talsma kreeg vijf kinderen. De vrouw van de emeritus predikant overleed in 2002. Ds. Talsma kreeg zestien kleinkinderen, van wie er één is overleden.

Jubilerende ds. A. Talsma: Predikant moet de tijd profetisch doorlichten

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?