In debat over verschil Rome en Reformatie

Vereniging Protestants Nederland hield vrijdagavond voor het eerst in haar geschiedenis een debatavond. In de Pauluskerk in Dordrecht kruisten voorzitter ds. Geluk en mgr. De Korte, de rooms-katholieke bisschop van ’s-Hertogenbosch, de degens over de waarde van het protestantisme.

Ds. Geluk trapt af. Hij memoreert waarom Protestants Nederland in 1923 werd opgericht: om tegen een oprukkend Rome te waarschuwen. Inmiddels zijn de tijden veranderd, erkent de emeritus predikant van de Protestantse Kerk in Nederland. „De vraag is nu of Rome en Reformatie naar elkaar zijn toegegroeid.”

Een hardop ja of nee klinkt er niet bij ds. Geluk. Hij benadrukt de „fundamentele verschillen” tussen protestanten en rooms-katholieken in hun visie op de Bijbel. „Voor de reformatoren heeft alleen de Schrift gezag: sola Scriptura. Bij Rome is de Schrift ingekapseld in het leergezag van de kerk. Schrift en traditie staan op gelijke hoogte, en volgens mij wint de traditie het in de Rooms-Katholieke Kerk.”

Hij noemt nog een paar rooms-katholieke leerstellingen en gebruiken die volgens hem „ontoelaatbaar” zijn, zoals de voorbede van heiligen, de verering van Maria („die grenst aan blasfemie”) en het offerkarakter van de eucharistie.

Ketters

Dr. De Korte ziet de oecumenische beweging als een geschenk van de Heilige Geest. „Er is veel bereikt: we zien elkaar als broeders en zusters en niet meer als ketters en papen. Als je het heel kort samenvat: wat ons bindt, is groter dan wat ons scheidt: de Heilige Schrift als bron van de Godskennis, het geloof in de God van Israël, het geloof in de menswording van God in Jezus Christus en de Drie-eenheid.”

Gras bij de buren

Wat waardeert bisschop De Korte in de Reformatie? „De grote kracht van de Reformatie is de liefde voor de Schrift. Natuurlijk is het gras bij de buren altijd wat groener dan bij jezelf, maar ik zou wel willen dat katholieken wat meer uit de Bijbel zouden lezen. Dat stimuleert de kerk ook sinds het Tweede Vaticaans Concilie in de jaren zestig.” Hij noemt verder de liefde tot Christus en de protestantse zangcultuur.

Waar liggen de verschillen tussen katholieken en protestanten? Dr. De Korte zou graag verder willen spreken over de eenheid van de kerk, de ambten en de sacramenten. „De veelheid van kerksplitsingen verduistert de eenheid van de kerk”, stelt hij. En misschien zouden protestanten de bisschop van Rome kunnen zien als „een Petrus in ons midden.”

Een ander punt is de „onderwaardering van het sacrament”, in het bijzonder dat van het heilig avondmaal. „Waarom vieren protestanten dat niet wekelijks, zoals ook de reformator Johannes Calvijn wilde?”

Voor de Rooms-Katholieke Kerk is de transsubstantiatie een belangrijk gegeven, aldus dr. De Korte. „De kerk heeft geprobeerd met filosofische begrippen de werkelijke tegenwoordigheid van Christus in de eucharistie te verwoorden. Het gaat vooral om een groot spiritueel verschil tussen katholieken en protestanten. Wij gaan uit van de blijvende, werkelijke tegenwoordigheid van Christus. Vandaar dat we het brood ook bewaren.”

Tegen ds. Geluk: „U vindt het stuitend dat katholieken knielen bij de eucharistie. Wij vinden het ontheiligend om het overgebleven brood aan de vogels te voeren.”

Maria

Katholieken vergoddelijken Maria niet, stelt dr. De Korte. „Ze staat aan onze kant, aan de kant van de mensen. Ze is de eerste onder de gelovigen, gekozen door God om het Woord de wereld binnen te dragen. Ook in mijn beleving is er in delen van de kerk een overdreven Mariadevotie. Maar is er onder protestanten niet te weinig aandacht voor haar?”

Ds. Geluk: „Wat dat laatste betreft heeft u gelijk. Maar Maria zou haar hoofd schudden als ze ziet hoe veel eer de Rooms-Katholieke Kerk haar toebedeelt.”

Dr. De Korte: „De Mariavroomheid die de kerk propageert, is dat ze altijd doorverwijst naar haar Zoon.”

Trente

Bisschop De Korte brengt het sympathiek, zegt iemand in de zaal. „Maar wat doet u met de uitspraken van het concilie van Trente? Dr. De Korte: „We hebben in beide tradities documenten waarin dingen staan waarmee we soms moeite hebben. De Katholieke Kerk heeft in de zestiende eeuw, in de spanning van de breuk, dingen gezegd die wij nu misschien anders zouden verwoorden. Maar we kunnen teksten uit de geschiedenis niet schrappen. De kerk baseert zich vandaag de dag op teksten uit het Tweede Vaticaans Concilie en daarin wordt anders over de Reformatie gesproken – al blijven er verschillen bestaan.”

>>rd.nl/reformatie

In debat over verschil Rome en Reformatie

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?