Dr. Reitsma: Ik heb Bijbels kader voor omgang met islam willen geven

Naar aanleiding van het boek had het Herman Bavinck Center for Reformed and Evangelical Theology (HBCRET) aan de Vrije Universiteit een symposium georganiseerd. Voor ongeveer vijftig aanwezigen werd de studie van prof. Reitsma, bijzonder hoogleraar vanwege de stichting Leerstoel ”De kerk in de context van de islam” aan de VU, vanuit verschillende contexten belicht.

”Kwetsbare liefde” is ontstaan uit de ervaringen van dr. Reitsma als Nederlandse theoloog en gestempeld door zijn periode in Libanon, zei prof. dr. C. van der Kooi. De hoogleraar systematische theologie las vervolgens de bijdrage voor van prof. dr. M. Moyaert, hoogleraar comparatieve theologie en hermeneutiek van de interreligieuze dialoog.

In haar lezing uitte Moyaert haar zorgen over de benadering van de islam die dr. Reitsma kiest. In het boek wordt de islam verstaan vanuit een christelijke theologie. Dit doet volgens haar geen recht aan het zelfperspectief van de ander, in dit geval de islam. „Er wordt meer óver de ander gesproken dan mét de ander.”

Dr. W. M. Dekker, hervormd predikant te Waddinxveen, ging kritiek op gedeelten uit het boek van dr. Reitsma evenmin uit de weg. Dr. Dekker: „Wat mij het meest geraakt heeft, is dat Reitsma onrecht theologisch legitimeert.” Zo praat dr. Reitsma de situatie van ”dhimmitude” goed, aldus de predikant. Daarin onderwerpen niet-moslims zich (al dan niet vrijwillig) aan moslims.

Dr. Reitsma reageerde: „Het laatste wat ik in mijn boek wil doen, is het rechtvaardigen van onrecht. Ik schets in mijn boek hoe in de islam over dhimmitude wordt gedacht, zonder daar een oordeel over te geven.”

Een tweede kritiekpunt van dr. Dekker sloot aan bij de opvatting van Moyaert dat dr. Reitsma in zijn publicatie enigszins eenzijdig te werk gaat. Dr. Dekker verbaast zich over het ontbreken van belangrijke islamologen en christelijke theologen als bron.

In zijn respons betrok dr. Reitsma het doel van zijn boek: „Het is niet de bedoeling een interpretatie van de islam te geven. Ik geef aan hoe divers de islam is en laat het aan moslims om daar een oordeel over te geven. Met dit boek wil ik een Bijbels kader geven om met de islam om te gaan, niet een geschiedenis van de theologie.”

Dr. Y. Ellethy, hoofddocent Koran en Hadithwetenschappen aan de VU, gaf tijdens de bijeenkomst een islamitisch theologisch kader. Hij ging onder meer in op de positie van geleerde moslims. Ellethy: „De islam heeft vele bekende geleerden, de Ulama, die zich oorspronkelijk karakteriseerden door hun onafhankelijkheid van de staat. Tegenwoordig maken deze geleerden echter vaak deel uit van regimes als een soort machtsblok.”

Een gevolg hiervan is, aldus Ellethy, dat radicale geluiden een vlucht nemen. Daarin wordt veel gesproken in termen van ”wij” tegenover ”zij”, waardoor verschillen worden uitvergroot. Om deze stromingen te doen verstommen, pleit Ellethy voor „kostbare tolerantie.” Theologische initiatieven voor een beter wederzijds begrip tussen islam en christendom moedigt hij aan, maar hij benadrukte dat daarbij sterk rekening moet worden gehouden met de invloed van de Ulama.

Dr. M. Aulad Abdellah, eveneens verbonden aan de VU, vindt het werk van dr. Reitsma bruikbaar in de ontmoeting tussen christendom en islam. Abdellah: „Ik pleit altijd voor de dialoog. Dit boek is daar een goed middel voor. Mijn felicitaties daarvoor.”

De inleider stelde dat moslims en christenen hun krachten moeten bundelen tegen extremistische gevaren. „Onderlinge verschillen kunnen en moeten we niet ontkennen, maar deze zouden geen belemmering moeten zijn voor onderling contact en de samenleving.”

Laatstgenoemde twee sprekers onderstreepten het belang van het wederzijds leren begrijpen en tonen van begrip. Dr. Reitsma heeft hier waardering voor: „Theologisch kunnen er veel verschillen zijn. De vraag is hoe je in de samenleving wilt omgaan met deze verschillen. Het begint pas als je elkaar daadwerkelijk ontmoet en wilt begrijpen.”

Dr. Reitsma: Ik heb Bijbels kader voor omgang met islam willen geven

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?