Aandacht voor diaconaat: „Ben ik de priester die aan gewonde man voorbijgaat?”

Veel kerken en kerkleden zijn zich bewust van hun diaconale opdracht binnen en buiten de gemeente. Dat stellen de christelijke gereformeerde deputaten diaconaat in hun rapport dat vorige week op de agenda stond van de generale synode in Nunspeet.

In een tijd waarin deputaten de diaconale nood dichtbij en ver weg zien groeien, willen ze kerken des te meer stimuleren om „dienend, helpend aanwezig te zijn.” Daarbij zien ze het versterken van het diaconaal bewustzijn van predikanten als „een heel effectief middel.”

„Diaconaat is een onmisbaar onderdeel van het gemeente-zijn”, zegt ds. M. Visser, voorzitter van het deputaatschap. „Het is niet alleen van belang dat de diaconie daar een visie op heeft, maar ook dat die gedragen wordt door de hele kerkenraad. Daarbij is het belangrijk dat een predikant dit oppakt in prediking, catechese en andere vormen van toerusting.”

Ds. Visser signaleert dat diaconaat nogal eens een onderbelicht thema is. „In de opleiding tot predikant krijgt het de aandacht, maar wel binnen een beperkte ruimte. Daarom zoeken we naar mogelijkheden om na de opleiding aan verdieping te werken. We willen predikanten graag bijpraten over ontwikkelingen op diaconaal terrein en ook horen wat zij zelf in de praktijk meemaken.”

Het deputatenrapport spreekt van terugkomdagen, nascholing en symposia, evenals het in het leven roepen van een studiegroep diaconaat. Ds. Visser: „We pakken dit stap voor stap op. Om te beginnen organiseren we volgend jaar samen met de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken drie regionale bijeenkomsten voor predikanten. We hopen dan met elkaar in gesprek te gaan over diaconaat.”

Toerusten

Ook in andere kerken heeft het thema de aandacht. Zo belegde Kerk in Actie, de diaconale organisatie van de Protestantse Kerk in Nederland, in juni de studiedag ”Predikant en diaconaat”. Doel was „predikanten toe te rusten en te bemoedigen met het oog op hun betrokkenheid op het diaconaat.”

Binnen de Hersteld Hervormde Kerk houdt de generale diaconale commissie (GDC) zich met het thema bezig. Voorzitter ds. J. Joppe uit Oud-Beijerland onderstreept het belang van diaconale betrokkenheid van predikanten. „Het is goed dat daar aandacht voor wordt gevraagd. De Heere Jezus kwam om te leren, om onderwijs te geven, maar ook om te dienen. Hij zocht armen en ellendigen op. Als we Hem mogen volgen, zullen we dat ook in dienend opzicht doen.”

Recent preekte ds. Joppe over de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. „De priester en de Leviet gaan aan de gewonde man voorbij. Dat kwam naar mezelf toe: Ben ik de priester die aan de ander voorbijgaat? Wat gaat er van de kerk uit, ook van de leiders van de kerk? Die vraag bleef bij me hangen.”

Voorbede

Het is, zegt ds. Joppe, belangrijk dat predikanten een diaconale antenne hebben. „Tijdens bezoeken en catechisaties vang je signalen op. Als er sprake is van diaconale nood geef ik dat door aan de diakenen, die het verder oppakken. Denk aan zorgen in gezinnen rond kinderen of mensen met een handicap.”

In de prediking komt de diaconale opdracht „als het goed is regelmatig aan bod”, zegt ds. Joppe. Hij wijst ook op de voorbede in de eredienst. „Daarbij denken we niet alleen aan zorgen in de gemeente, maar ook aan de nood in de wereld. Denk aan de ramp in Haïti, die je meeneemt in de voorbede”, zegt de predikant, die soms aanschuift bij het plaatselijke diaconaal overleg. „Dat ligt natuurlijk op het terrein van de diakenen, maar een enkele keer ga ik mee om te horen wat er speelt.”

Evenals de christelijke gereformeerde deputaten bezint de GDC zich op mogelijkheden om bij predikanten aandacht te vragen voor diaconaat. „We richten ons vooral op het toerusten van diakenen, maar onlangs hebben we ook gesproken over een mogelijke studiedag voor predikanten. En we zouden graag iets meer voor studenten theologie willen doen. Dat willen we in goed overleg met de docenten van de kerkelijke opleiding verder uitwerken.”

Spanning

„Het Woord en de daad horen onlosmakelijk bij elkaar. Het kan dan ook niet anders of de predikant is betrokken bij het diaconale werk binnen en zo mogelijk buiten zijn gemeente”, zegt J. J. Opschoor van het deputaatschap diaconale en maatschappelijke zorg (DMZ) van de Gereformeerde Gemeenten. Tegelijk geeft hij aan dat er „een spanning kan zijn als gevolg van de beschikbare tijd.”

Eerder deze maand werd het rapport van het deputaatschap DMZ besproken op de generale synode te Utrecht. Opschoor noemt het „verblijdend” om te merken „hoe groot de betrokkenheid én het meeleven van de afgevaardigde predikanten was.”

Diaconaat verdient, aldus Opschoor, de aandacht van de volledige kerkenraad, inclusief de predikant als een gemeente niet vacant is. Het bieden van toerusting aan ambtsdragers is een van de taken van zijn deputaatschap. „Zelf heb ik in een aantal gemeenten voor de complete kerkenraad onderwerpen zoals ”Diaconaat in deze tijd” en ”Diaken binnen de kerkenraad” mogen behandelen. Dit stimuleert de verschillende ambtsdragers om zich op het diaconale werk binnen en buiten de gemeente te beraden.”

Aan predikanten vraagt Opschoor om het diaconaat „waar mogelijk” een plek te geven in prediking, gebed en catechese. Hij wijst erop dat het diakenambt is ingesteld door de apostelen, maar dat de zorg voor armen, weduwen en wezen al in het Oude Testament een belangrijke plek had. „Steeds staat deze dienst van de barmhartigheid onder druk en moet de Heere opnieuw oproepen om die te onderhouden. Ook in het Nieuwe Testament zijn er vele plaatsen waar Woord en daad aan elkaar worden verbonden, niet het minst door de Heere Jezus Zelf, als de grote Opperherder.”

----

Aandacht voor diaconaat: „Ben ik de priester die aan gewonde man voorbijgaat?”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?