Hoe het zout uit de muur verdwijnt in de dorpskerk van Stellendam

Nog altijd zijn de gevolgen van de watersnoodramp die in de nacht van 31 januari 1953 grote delen van Zeeland en Zuid-Holland trof merkbaar in de hervormde dorpskerk van Stellendam. Zo’n zeventig mensen verdronken en ook de materiële schade was groot. Ouderling-kerkrentmeester Bram Tanis: „De vochtigheidsgraad in de muren was vijf keer hoger dan normaal het geval zou moeten zijn. En door de werking van het zout dat destijds de muren in trok, brokkelde het stucwerk steeds af.”

Lange tijd kon er niets gedaan worden aan dit probleem. In november 2012 is er echter een middel ingezet dat het zout- en vochtgehalte in de muren drastisch moet verlagen. Door kastjes die een elektronisch signaal uitzenden, verlaat het zout –dat het vocht vasthoudt– de muren. Het is een proces van jaren. Electro-osmose heet het.

Maar dat was niet het enige wat tijdens de restauratie aangepakt moest worden, vertelt diaken en scriba Bram Kievit. „Het lood aan de toren is vernieuwd, de haan en het uurwerk zijn gerenoveerd en het houtwerk is vervangen waar het nodig was.”

Omdat de hervormde gemeente het belangrijk vindt om verantwoord met het milieu om te gaan, zullen er op termijn zonnepanelen op kerkelijk centrum De Rank –het gebouw naast de kerk– geplaatst worden. Kievit: „Verder stoken we weinig en door het aanbrengen van voorzetramen houden we een heleboel warmte binnen.”

Op het dak van de kerk zijn de nokvorsten gerepareerd en waar nodig vernieuwd. Op de rollagen van de zijbeuken zijn natuurstenen platen gemetseld om de –soms forse– lekkages te verhelpen. Ook de gotenconstructie werd verbeterd, zodat het regenwater goed weg kan komen.

Ondanks dat de kerk en de toren eigendom zijn van de hervormde gemeente, wilde de burgerlijke gemeente wel bijdragen aan de onkosten die de restauratie meebracht. Van de totale kosten van 140.000 euro droeg de gemeente 39.500 euro bij.

De burgerlijke gemeente hecht veel waarde aan de positie die de kerk inneemt in het dorp. Tanis: „En ook de buurtbewoners zijn blij dat de kerk gerestaureerd kon worden. De contacten met hen zijn goed.” Kievit: „In december organiseerden we een kinderkerstavond. Een avond voor de kinderen van ons dorp waar ook veel volwassenen naartoe komen. In totaal waren er wel zo’n 200. Verder hebben we een diaconaal project waarbij we de ene keer een bingoavond organiseren en de andere keer een beautyavond of weer iets anders. Elke dinsdag en donderdag is er gelegenheid voor ontmoeting. Een aantal mensen heeft in de tuin van de kerk zijn volkstuintje. En we hebben een voedselbank waarvoor we levensmiddelen inzamelen en collecteren. Op die manier proberen we kerk voor heel de gemeenschap te zijn.”

De zondagse diensten worden bezocht door zo’n honderd kerkgangers. De predikant, ds. D. Hoolwerf, is voor 50 procent aangesteld in de gemeente . De overige 50 procent is hij pastoraal predikant in het nabijgelegen Dirksland.

Helemaal afgerond is de opknapbeurt trouwens nog niet. Binnen dient er nog het nodige te gebeuren. Kievit: „De kozijnen moeten geschilderd worden en mogelijk komt er een nieuwe opstelling van de banken, zodat we als gemeente dichter bij elkaar zitten, rondom de preekstoel. Je zou kunnen denken aan een middenpad met kleinere banken aan weerszijden. Net als vroeger.”

Hervormde kerk te Stellendam

De hervormde kerk in Stellendam dateert van 1819. Sinds het ontstaan van het dorp in 1782 hadden de inwoners in Goedereede gekerkt, maar de ambachtsheer van Stellendam, mr. J. J. Cau, zette zich ervoor in dat het dorp een eigen kerk kreeg. Hij legde dan ook op 20 mei 1819 de eerste steen van het gebouw. Op 2 juli 1820 werd de kerk in gebruik genomen. Sinds 1923 heeft het bedehuis twee zijvleugels, waardoor een kruisvorm ontstond in het gebouw.

In de kerk bevindt zich een Leeflangorgel uit 1981. De kast dateert van 1827. L. van den Brink maakte dit voor de kapel van het hersteld evangelisch-luthers weeshuis en diaconaal oudemannen- en -vrouwenhuis te Amsterdam. In 1955 kwam het in Stellendam te staan, ter vervanging van het Dekkerorgel uit 1923.

Hoe het zout uit de muur verdwijnt in de dorpskerk van Stellendam

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?