Zonder geloof had Jans Venema-Scholten (101) niet kunnen leven

Blijven ademen, reageert Jan-Willem Lucas (101) op de vraag naar het geheim van zijn leeftijd. Hij heeft altijd „gewoon gegeten net als Jan, Piet en Klaas dat deden.”

Twee artsen, dr. Hans van Hateren (32) en dr. Nanno Kleefstra (41), spraken tien 99-plussers, vijf mannen en vijf vrouwen. Negentigers en honderdplussers vormen volgens hen de snelst groeiende leeftijdsgroepen in Nederland. Ons land telt zo’n 3500 99-plussers. De auteurs waren benieuwd of oud worden een kwestie van geluk is of dat ouderen een geheim met zich meedragen.

Wetenschappelijke pretenties hebben de artsen niet met het fotoboek ”99+ Een geheim… of geluk?” Hun gesprekken leverden niet meer en minder op dan tien beknopte en prettig leesbare levensverhalen die iets laten zien van de veelkleurigheid van de doelgroep. Johan Jannink kijkt vanuit zijn woonkamer uit op de plek waar hij zijn vrouw de eerste kus gaf, inmiddels tachtig jaar geleden. „We stonden voor het café van haar ouders. Vanaf dat moment kreeg ik voor ieder kusje een biertje.”

Hendrik Roelofs (100) denkt met weemoed terug aan zijn vrouw Aaltje. „We waren allebei verlegen en voorzichtig, maar samen hebben we een onbeschrijfelijk mooie huwelijkstijd gehad. Het was niets aparts, maar met haar waren veel dagen een feest.” Noortje Pennarts-Elfferich (103) vertelt dat ze tijdens de Tweede Wereldoorlog in een jappenkamp doodskisten moest maken. Haar zoon Leo kortwiekte voetbalvelden met een keukenmesje.

Gelovige vrouw

Onderwerpen zoals jeugd, relaties, studie, werk, geloof, de dood en de visie op het hiernamaals keren in elk verhaal terug. „Ik kon goed leren, maar studeren zat er niet in”, blikt Gerritdina Roelofs-Olthof (101) terug. „Alle meisjes gingen naar de huishoudschool. We moesten achter het aanrecht.”

De man van Adriana Mulders-Bogers (100) overleed op 73-jarige leeftijd. „Eén van de ergste dingen die ik heb meegemaakt. Als je je man kwijtraakt, raak je alles kwijt.”

Verschillende ouderen geven aan niet gelovig te zijn. Anderen zeggen dat er het nodige is veranderd. Roelofs: „Mijn moeder was een gelovige vrouw. Voor haar was het geloof iets onomstotelijks. Nu is dat anders, minder streng en meer vertrouwen.” De eveneens hervormde Jans Venema-Scholten (101) uit Staphorst putte veel steun uit haar geloof: „Zonder geloof had ik niet kunnen leven.”

De geïnterviewden blikken terug op een lang leven. Op de tijd dat tbc een volksziekte was en de gevaren van roken niet werden onderkend. Ook de Tweede Wereldoorlog komt verschillende keren aan bod. Jan-Willem Lucas (101) maakte in de oorlogsjaren radio’s voor de boeren, waarmee ze het nieuws uit Engeland konden volgen.

Hobby

Ben Vulkers verzorgde het vele fotowerk voor de uitgave. Hij wist de talrijke rimpels op een fraaie manier te vangen. Van elke 99-plusser staan meerdere bladvullende portretten in het boek. Ze komen door het formaat van het boek, iets groter dan A4, goed tot hun recht. Vulkers heeft oog voor details. Zo legde hij ook een onderscheiding, sieraden, een schilderij en een schrift op de gevoelige plaat vast. Vaak hebben die foto’s een relatie met de hobby van de geïnterviewde.

De auteurs begrijpen na de gesprekken niet beter waarom de ondervraagden veelal de honderd zijn gepasseerd. Dit wil niet zeggen dat hun inspanningen zinloos waren. Ze schrijven verwonderd te zijn over de berusting en de tevredenheid die ze tegenkwamen. Kleefstra: „Veel van de mensen die we spraken, hadden die tevredenheid ook al eerder in het leven. Als ik naar onze generatie kijk, is iedereen veel jachtiger. We willen altijd meer voor onszelf, we zijn nooit tevreden.” Van Hateren: „Sterker nog, veel van de mensen waren erg zorgzaam voor hun naasten.”

----

Boekgegevens

”99+ Een geheim... of geluk”, Hans van Hateren en Nanno Kleefstra; uitg. Langerhans, Zwolle, 2016; 978 90 824 9140 1; 112 blz.; € 24,95.

Zonder geloof had Jans Venema-Scholten (101) niet kunnen leven

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?