Jeugdboek: Het groene huis uit 1908 blijft verrassend

Het boek ”Anne van het groene huis” verscheen in 1908 en werd meteen een bestseller toen het twee jaar later in het Nederlands werd vertaald. Het verhaal over het eigenzinnige weesmeisje Anne dat dromend en vechtend haar plek in het leven verovert, was voor Lucy Maud Montgomery later reden een romancyclus te schrijven over het verdere leven van haar succesvolle personage. Met Anne riep Montgomery een alter ego in het leven: haar eigen moeder overleed toen ze twee was. Ze werd door haar grootouders opgevoed op Prince Edward Island aan de Canadese oostkust en zag kans Engelse literatuur te studeren aan de universiteit van Halifax, wat uniek was aan het eind van de negentiende eeuw.

Montgomery laat Anne vanuit een weeshuis op Nova Scotia naar het daarboven gelegen Prince Edward Island afreizen, waar een oudere broer en zus in afwachting zijn van een jongen om hen op de boerderij te helpen. Matthew is meteen dol op Anne, maar zijn strenge zus Marilla is van plan haar alsnog in te ruilen voor een jongen. De vechtlustige Anne verovert zich op tijd een definitieve plek in het groene huis op het eiland met de groene heuvels, de kersenbomen en de houten vuurtorens. Net als in elke kleine gemeenschap heerst er een sterke onderlinge verbondenheid, maar ontkomt Anne niet aan vooroordelen en kleinzieligheid. Ze creëert een wereld die haar wegvoert van haar kwetsbaarheid: een roodharig, lelijk meisje zonder familie. Ze droomt zichzelf weg in onhoudbare situaties. Ze geeft de paadjes en de bomen nieuwe namen. Ondertussen voert ze een verbeten strijd met Gilbert Blythe om de beste van de school te worden. Die Gilbert wordt uiteindelijk haar vriend voor het leven.

”Anne van het groene huis” biedt veel: een goed verhaal met karakters die je na het lezen bijblijven. Een decor waar je doorheen wilt wandelen. Maar vooral: een verhaal over vriendschap en liefde. Over een meisje met een sterk gevoel voor rechtvaardigheid, dat voor haar mening uitkomt en je meesleept in de kracht van haar verbeelding. Als Marilla haar leert bidden zegt ze: „Als ik echt zou willen bidden, weet u wat ik dan zou doen? Ik zou naar buiten gaan, naar een geweldige grote akker. Dan zou ik omhoog kijken naar de hemel... naar die blauwheid waar geen einde aan lijkt te komen. En dan zou ik gewoon een gebed voelen.”

In een voorwoord zegt kinderboekenauteur en journalist Anna Woltz dat ze zelf Anne wilde zijn nadat ze als 11-jarig meisje het boek had gelezen. „Aan de buitenkant zou ik nooit Anne kunnen zijn. Maar aan de binnenkant kon ik wél op Anne lijken. Anne is namelijk altijd aan het fantaseren. Ze is de hoofdpersoon van een boek, maar ze verzint zelf ook steeds verhalen… mijn wereld werd opeens honderd keer zo groot.”

Veel herontdekte kinderboeken doen het vooral goed in een Disneyversie, waardoor het oorspronkelijke verhaal van bijvoorbeeld Johanna Spyri’s ”Heidi” of Hector Malots ”Alleen op de wereld” volledig uit beeld verdwijnt. In het geval van ”Anne van het groene huis” staat voor veel mensen de verfilming uit 1985 op het netvlies, die overigens vrij natuurgetrouw de verhaallijn volgt.

Het boek leest nog steeds als een trein en je wilt pas uitstappen na de laatste pagina. Natuurlijk zijn bepaalde scènes gedateerd, maar Montgomery’s schrijfstijl is verrassend actueel. Net als Anne zelf, die een eigen leven opeist en gaat studeren, maar niet ten koste van de mensen van wie ze houdt.

Montgomery heeft meer dan twintig titels op haar naam staan, maar met dit ene boek maakte ze zichzelf terecht onvergetelijk.

----

Boekgegevens

”Anne van het groene huis”, Lucy Maud Montgomery; uitg. Karmijn, Elburg, 2016; ISBN 978 94 921 6809 2; € 17,95.

Jeugdboek: Het groene huis uit 1908 blijft verrassend

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?