Bekeringsverhalen voor kinderen: waardevol, maar niet zonder risico

Het is een groeiende trend: rijkgeïllustreerde boeken waarin de weg van een kind van God naverteld wordt voor kinderen. Onlangs verschenen er boeken over William Burns, Sukey Harley, Barendje van Asperen en Muckle Kate, allemaal mensen die ongeveer 200 jaar geleden leefden. Mensen die door genade leefden met de Heere. Kunnen kinderen uit 2015 zich met hen identificeren?

In ”De wijde wereld in” staat het boeiende levensverhaal van de Schotse evangelist William Burns (1815-1868). Hij is bekend vanwege de opwekking die onder zijn bediening plaatsvond in de gemeente van Dundee, waar hij Robert Murray M’Cheyne verving. Later trok hij als zendeling naar China, waar hij veel tegenstand maar ook opmerkelijke vrucht op zijn werk kreeg. Het is een klassiek bekeringsverhaal van iemand die na zijn ommekeer zijn leven in wederliefde volledig wijdt in dienst van God.

Het verhaal blijft dicht bij de historische geschiedenis. De auteur, C. van Rijswijk, vertelt het zonder opsmuk. Vooral het tweede gedeelte van het boek is een echt zendingsverhaal, waarin kinderen (vanaf 8 jaar) veel leren over China. De –soms wat statische– zwart-wittekeningen sluiten goed aan bij het verhaal.

Onverschrokken zendeling

”Sukey Harley” gaat over een kind van God met een heel ander karakter. Hier geen onverschrokken zendeling die doodsgevaren trotseert om zielen het Evangelie te brengen, maar een onwetende, angstige vrouw met veel innerlijke strijd. Het Engelse meisje Sukey (geboren in 1783) groeit in een armoedig milieu zonder God op tot jonge vrouw met veel angsten en vragen.

De schrijfster, Krijnie Fris, trekt kinderen het verhaal in door het pakkende eerste hoofdstuk, waarin de kleine Sukey met haar vader de haard aansteekt. Vervolgens gaat het boek over de volwassen Sukey en over haar geestelijke strijd of God ook haar God wil zijn. De auteur is erin geslaagd dit steeds in eenvoudige woorden te vertellen, en richt zich ook op gebeurtenissen uit Sukeys leven –zoals de brand in haar huisje– die aansprekend voor kinderen zijn. Toch zal het moeilijker voor hen zijn (het boek is bedoeld voor kinderen vanaf 8 jaar) om zich met deze oudere Sukey te identificeren. De pastelachtige tekeningen geven het boek een serene sfeer.

Het verhaal van het jongetje Barendje van Asperen (1789-1794) is vaak verteld en uitgegeven. De omslag toont een vertederend ventje: de gevoelvolle tekeningen van Rino Visser geven iets weer van de teerheid van dit jongetje en de intense band met zijn moeder. In sobere, sprekende zinnen vertelt auteur Eliene van der Welle het verhaal voor jonge kinderen na. Het leven van Barendje straalt liefde en eerbied voor de Heere uit, op een manier die bovenaardse trekken heeft. Barendje was als kind zo hemelsgezind dat hij met gevouwen handjes sliep en anderen waarschuwde voor de zonde. Tijdens zijn leven werd hij als vreemd en buitengewoon ervaren, getuige de reacties van zijn stoere broers en andere kinderen om hem heen.

Sommige gedeelten van het verhaal zullen bij kinderen vragen oproepen. Dit geldt bijvoorbeeld voor het beklemmende gedeelte waarin Barendje meent dat een ander Barendje met hem meeloopt en hem zegt dat hij sterven moet. Misschien goed als dit verhaal –als waargebeurd verteld– een voorwoord zou krijgen dat een en ander duidt, mét verwijzing naar bronnen en jaartallen.

Verharde vrouw

Ten slotte is er het verhaal van de oude, ruim tachtigjarige Muckle Kate uit Schotland (rond 1800), door Ditteke den Haan opgeschreven in ”Muckle Kate”. Dit boek gaat juist over een zondige, verharde vrouw –de prenten laten een hoekige, grofgebouwde persoon zien– die leeft van diefstal en haar dagen vaak in dronkenschap doorbrengt, maar die op hoge leeftijd haar leven betert en van genade leert leven. In eenvoudige, korte zinnen met veel zeggingskracht richt het boek zich op kinderen vanaf 4 jaar. Vooral het gedeelte rond de viering van het avondmaal –naar Schots gebruik in de openlucht, zoals de tekeningen laten zien– is indrukwekkend.

Kernachtig sluit dit boek af met het hoofdstuk ”De Zaligmaker”, waarin Muckle Kate op haar sterfbed naar Hem wijst: „Dit is een getrouw woord en alle aanneming waardig, dat Christus Jezus in de wereld gekomen is om de zondaren zalig te maken, van welke ik de voornaamste ben.”

Het is positief dat deze verhalen –als tegenhangers van veel oppervlakkige lectuur– laten zien wat een leven met de Heere betekent. Het zijn stuk voor stuk verhalen die diepe indruk kunnen nalaten bij kinderen. Tegelijkertijd zijn deze boeken toch ook niet vrijblijvend. Wat als kinderen denken –een bekend bezwaar tegen bekeringsverhalen– dat zij dit ook zo moeten beleven? Kan een doorsnee levenslustig kind zich herkennen in de hemelsgezinde Barendje, die al jong wist dat hij ging sterven? Moet je net zo lang huilen als Muckle Kate om een nieuw hart te krijgen? Het is goed als opvoeders zich van deze kinderlijke reacties bewust zijn en hierover met hen in gesprek gaan. Schrijfster C. Visser-Sluiter onderkende dit in het voorwoord van haar kinderboek over Leen Potappel: „De Heere bekeert geen enkele zondaar op dezelfde manier. Zoals het bij Leen ging, hoeft het dus niet bij jou te gaan. Als je maar als een arme verloren zondaar aan de voeten van de Heere Jezus Christus komt...”

Echte identificatie is er vooral als kinderen zien dat er ook voor hen –net als voor William, Sukey, Barendje en Kate– genade te krijgen is.

Boekgegevens

”De wijde wereld in. Het leven van de Chinese zendeling William Chalmers Burns (1815-1868)”, C. van Rijswijk en Ella Bakker (ill.); uitg. Gebr. Koster, Barneveld, 2015; ISBN 978 90 555 1827 2; 67 blz.; € 11,50; ”Sukey Harley. Als een vuurbrand uit het vuur gerukt”, Krijnie Fris en Fija Philips-Meijer (ill.); uitg Gebr. Koster, Barneveld, 2015; ISBN 978 90 555 1838 8; 42 blz.; € 14,90; ”Barendjes verlangen”, Elliene van der Welle en Rino Visser (ill.); uitg. Gebr. Koster, Barneveld, 2015; ISBN 978 90 555 1824 1; 71 blz.; € 12,90; ”Muckle Kate”, Ditteke den Haan en Jaap Kramer (ill.); uitg. Gebr. Koster, Barneveld, 2015; ISBN 978 90 555 1839 5; 52 blz.; € 11,90.

Bekeringsverhalen voor kinderen: waardevol, maar niet zonder risico

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?